Ocena sił polskich na początku 1831 r.

W chwili, gdy wojska rosyjskie wstępowały w granice Królestwa, armia polska zajmowała ściśnioną przestrzeń między Pragą, Liwcem i Siedlcami i praca nad jej organizacją i zwiększeniem była zaledwie w połowie dokonaną. Pomimo wszystkich wysiłków, Polacy mogli wy­słać na plac boju tylko dawne pułki piechoty po trzy bataliony każdy, pułk grenadierów dzielący się na cztery bataliony i dwa bataliony ze­branych razem weteranów. Było prócz tego kilka słabych nowo utwo­rzonych oddziałów strzelców, które oddały znaczne usługi jako pułki lekkie. Czwarte bataliony pułków zakończyły organizację, utworzono z nich załogi Zamościa i Modlina, a resztę oddano pod rozkazy generała Dwernickiego, który wkrótce zebrał około siebie dały nowy korpus

Szesnaście pułków piechoty nowej kreacji formowało się na lewym brze­gu Wisły, ale ich uzbrojenie i wyćwiczenie było tak niedostateczne, że nawet marzyć nie można było o wyprowadzeniu ich na plac boju.

Dawna nasza kawaleria, dzieląca się na pułki, po cztery szwadrony każdy, stała od dawna wysunięta na pierwszą linię. Generał Dwernicki organizował piąte i szóste szwadrony, do których powołano wysłużonych kawalerzystów i które stanowiły wyborną konnicę. Każde województwo wystawiło dwa pułki kawalerii, noszące nazwy odpowiednich woje­wództw i liczące od 500 do 800 koni; formowanie ich odbywało się da­leko prędzej aniżeli piechoty (…)

Piechota, złożona z 42 batalionów, formowała cztery dywizje pod dowództwem generałów: Krukowieckiego, Żymirskiego, Skrzyneckiego i Szembeka. Artylerię pieszą rozdzielono między dywizje piechoty, kon­ną zaś przyłączono do kawalerii: (…) liczba armat dochodziła do 120, z których 48 wielkiego kalibru.

Ignacy Prądzyński, Pamiętnik historyczny i wojskowy o wojnie polsko-rosyjskiej w roku 1831

za: Polska w latach 1795-1864. Wybór tekstów źródłowych do nauczania historii, wybór i opracowanie Izabella Rusinowa, Warszawa 1986, str. 116-117

A. Określ, jaki to rodzaj źródła historycznego

B. Oceń wiarygodność autora

C. Przedstaw sposoby powiększania wojsk polskich po wybuchu powstania.

D. Oceń stopień przygotowania wojsk polskich do walki w momencie wkroczenia do Królestwa Polskiego oddziałów carskich.