2. 1. Ateny i Sparta
I. Starożytne Ateny
1. Grecja to górzysty kraj o rozwiniętej linii brzegowej, leżący na Półwyspie Bałkańskim i otaczających go wyspach
2. Hellenowie żyli w niewielkich wspólnotach, które nazywali polis
a. do polis należeli mieszkańcy miasta i otaczających je obszarów rolniczych
b. każda polis posiadała własne władze, wojsko i bóstwo opiekuńcze
3. w V w. p.n.e. do największego znaczenia doszły Ateny
a. podstawą potęgi Aten była silna flota wojenna i armia lądowa
b. gospodarka ateńska
– ateńscy rolnicy uprawiali głównie winną latorośl i oliwki, z których wytwarzali wino i oliwę
– w życiu gospodarczym Aten bardzo ważną rolę odgrywał handel
c. Ateny, które były stolicą polis, należały do najpiękniejszych miast greckich
– miasto było otoczone murami obronnymi
– najważniejsze świątynie znajdowały się na Akropolu – reprezentacyjnej części miasta, znajdującej się na obronnym wzgórzu
– głównym punktem miasta była agora, czyli centralny plac wokół którego wzniesiono reprezentacyjne budowle
4. Ateńczycy ustanowili demokrację, czyli ustrój polityczny w którym władza należy do ludu
a. ostateczny kształt ateńskiej demokracji nadał wybitny polityk – Perykles
b. najważniejsze organy władzy w demokratycznych Atenach:
– zgromadzenie ludowe, zebranie wszystkich pełnoprawnych obywatel, na którym podejmowano najważniejsze decyzje
– rada starszych
– urzędnicy, którzy wykonywali bieżące zadania
– pełnia praw politycznych przysługiwała tylko obywatelom – byli nimi dorośli mężczyźni, których rodzice byli Ateńczykami
– praw politycznych nie mieli przybysze i niewolnicy
– w życiu politycznym nie mogły uczestniczyć kobiety
II. Starożytna Sparta
1. Sparta to polis leżąca w greckiej krainie zwanej Lakonią
2. Sparta powstała w wyniku podboju południowej Grecji przez Spartan
3. Podział społeczeństwa polis spartańskiej
a. pełnoprawnymi obywatelami byli tylko Spartanie
– ich głównym obowiązkiem była służba wojskowa
– mieli prawo uczestniczyć w zgromadzeniu ludowym i sprawować urzędy
b. periojkowie byli ludźmi wolnymi, ale pozbawionymi praw politycznych
c. heloci byli ludnością podbitą przez Spartan i przekształconą w całkowicie pozbawionych praw niewolników
4. Sparta była państwem silnie zmilitaryzowanym, w którym wszystkie dziedziny życia były podporządkowane służbie wojskowej