1. 04. Władza ustawodawcza - Sejm RP

1. Organizacja sejmu

a. składa się z460 posłów

b. kadencja trwa cztery lata

– może zostać skrócona

na mocy uchwały Sejmu przyjętej większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby posłów

zarządzeniem Prezydenta w przypadku niezdolności do udzielenia wotum zaufania Radzie Ministrów – obowiązkowo

zarządzeniem Prezydenta w przypadku nieuchwalenia budżetu – nieobowiązkowo

– może zostać wydłużona w przypadku trwającego stanu nadzwyczajnego

c. pracuje w trybie permanentnym

d. obraduje na posiedzeniach jawnych (wprowadzenie tajności wymaga specjalnej uchwały sejmu)

2. Organy sejmu

a. marszałek i wicemarszałkowie

– organizuje obrady sejmu/senatu i im przewodniczy

– ustala harmonogram prac

– reprezentuje izbę na zewnątrz

b. prezydium sejmu/senatu – tworzą je marszałek i wicemarszałkowie

– ustala harmonogram prac

– koordynuje prace komisji

– dokonuje wykładni regulaminu

c. konwent seniorów

– składa się z członków prezydium oraz z przewodniczących klubów i kół parlamentarnych

– opiniuje projekty planów prac i porządku obrad sejmu/senatu

d. komisje sejmowe – są organami, do których kompetencji należy rozpatrywanie spraw będących przedmiotem obrad sejmu, formułowanie opinii w sprawach przekazanych pod ich obrady

– komisje stałe

– komisje nadzwyczajne

– komisje śledcze

3. Posłowie mogą się organizować według kryterium politycznego w

a. kluby poselskie – co najmniej 15 posłów

b. koła poselskie – co najmniej 3 posłów

4. Funkcje sejmu

a. ustrojodawcza – polega na zmianie ustroju politycznego, społecznego i gospodarczego poprze zmianę konstytucji

b. ustawodawcza – polega na tworzeniu aktów prawnych rangi ustawowej – patrz: punkt IV. Proces ustawodawczy

c. kreacyjna – przejawia się w wyborem innych organów państwowych

– powołuje lub odwołuje Radę Ministrów

– wybiera sędziów Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu

– powoływanie na wniosek prezydenta prezesa Narodowego Banku Polskiego

– powoływanie członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (2 członków sejm i 1 członka senat)

– powoływanie Krajowej Rady Sądownictwa (4 sejm i 2 senat)

– powoływanie członków Rady Polityki Pieniężnej (po 3 sejm i senat)

– wyznacza pięciu członków Rady Instytutu Pamięci Narodowej, a na jej wniosek i za zgodą senatu – prezesa IPN

– powoływanie jednoosobowych organów państwowych (za zgodą Senatu):

prezesa Najwyższej Izby Kontroli

Rzecznika Praw Obywatelskich

Rzecznika Praw Dziecka

Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych

d. funkcja kontrolna

– wotum zaufania i konstruktywne wotum nieufności wobec Radu Ministrów

– interpelacje i zapytania poselskie

– kontrola wykonania przez rząd budżetu państwa poprzez wyrażenie absolutorium

– kontrole wykonywane przez komisje sejmowe

e. współtworzenie polityki zagranicznej poprzez:

– wyrażenie zgody na ratyfikowanie niektórych umów międzynarodowych

– uchwalanie ustaw o stanie wojny i zawarciu pokoju

– uchwalanie rezolucji i apeli

5. Wybory do sejmu

a. przebieg wyborów

–  przebieg wyborów reguluje Konstytucja i Kodeks wyborczy z 5 stycznia 2011 r.

– wybory zarządza prezydent (nie później niż na 90 dni przed upływem kadencji obecnego parlamentu)

– wybory przeprowadza Państwowa Komisja Wyborcza

– Sąd Najwyższy uznaje ważność wyborów oraz rozpatruje protesty przeciwko ważności wyborów

b. konstytucyjne zasady prawa wyborczego – wybory do sejmu są: 

– powszechne

– bezpośrednie

– tajne

– równe

– proporcjonalne

d. czynne prawo wyborcze (prawo głosowania) przysługuje obywatelom polskim, którzy ukończyli 18 lat

e. bierne prawo wyborcze  (prawo kandydowania) do sejmu posiada obywatel polski po ukończeniu 21 lat

f. prawo zgłaszania list przysługuje komitetom tworzonym przez partie polityczne i obywateli

g. podział mandatów

– w podziale mandatów uczestniczą te komitety wyborcze, które przekroczyły próg wyborczy wynoszący:  5% głosów dla komitetu i 8 % głosów dla koalicji

– podział mandatów odbywa się według metody d’Hondta, która jest korzystniejsza dla dużych ugrupowań politycznych