3. 3. Armia polska za pierwszych królów elekcyjnych

I. Armia polsko-litewska w XV w.

1. Pospolite ruszenie 

a. obowiązek służby wojskowej szlachty

b. wojsko o niewielkiej wartości bojowej

2. Wojska obrony potocznej – armia stała

3. Wojsko kwarciane

a. utrzymywane z dochodów pochodzących z dzierżawy dóbr królewskich

b. jazda i piechota zorganizowana w roty

4. Piechota wybraniecka

a . została zorganizowana przez Stefana Batorego

b. składała się z chłopów – 1 żołnierz z dwudziestu łanów kmiecych

5. Pułki Kozaków

a. dowództwo atamana koszowego

b. wyprawy czajkami

c. taktyka walki taborem

II. Wojny o Inflanty

1. Działania zbrojne

a. zdobycie Połocka – 1579 r.

b. zdobycie Wielkich Łuków – 1580 r.

c. oblężenie Pskowa – 1581 r.

2. Rozejm w Jamie Zapolskim – 1582 r.

a. Polska odzyskała Inflanty i ziemię połocką

b. odsunięcie państwa moskiewskiego od Bałtyku na ponad sto lat

III. Początek ze Szwedami w pierwszej połowie XVII w.

1. Objęcie tronu polskiego przez następcę tronu szwedzkiego Zygmunta III Wazę

2. Przyłączenie przez Zygmunta III Wazę Estonii do Polski

3. Ofensywa szwedzka w Inflantach – Karol IX Sudermański

a. opanowanie przez Szwedów Inflant aż do Dźwiny

b. bitwa pod Kircholmem  – zwycięstwo Jana Karola Chodkiewicza – 1605 r.

IV. Interwencja polska w Moskwie w czasie wielkiej smuty

1. Kryzys wewnętrzny w Rosji

a. wielka smuta w Rosji (1598-1613 r.)

– uzyskanie przez Dymitra Samozwańca I pomocy polskich magnatów – Jerzego Mniszcha oraz Adama Wiśniowieckiego

– po śmierci Borysa Godunowa Dymitr Samozwaniec koronował się na cara Rosji (1605 r.)

b. objęcie władzy przez Wasyla Szujskiego

c. powstanie chłopskie Bołotnikowa

d. druga dymitriada – pojawienie się Dymitra Samozwańca II – 1607 r. 

2. Wyprawa polska na Moskwę (1610-1612 r.)

a. Sojusz Wasyla Szujskiego ze Szwecją o wyraźnie antypolskim charakterze

b. Przystąpienie Polski do wojny z Rosją

–  oblężenie Smoleńska

– zwycięstwo wojsk polskich pod dowództwem hetmana Stanisława Żółkiewskiego pod Kłuszynem – 1610 r.

– wkroczenie wojsk polskich pod dowództwem hetmana Stefana Żółkiewskiego do Moskwy

– zdobycie przez wojska polskie Smoleńska

– antypolskie powstanie w Moskwie – 1611 r.

c. rozejm w Dywilinie – 1619 r.

– Polska otrzymała ziemie: czernihowską, smoleńską i siewierską

– nie rozstrzygnięto pretensji Władysława IV do tronu carów

 V. Wojna polsko-turecka

1. Przyczyny wybuchu wojny

a. walka o dominację w Mołdawii

b. najazdy kozackie na ziemie tureckie

c. prohabsburska polityka Zygmunta III Wazy  – udział lisowczyków w walkach w Siedmiogrodzie

d. zakończenie wojny turecko-perskiej

2. Wkroczenie wojsk polskich pod dowództwem hetmana Stefana Żółkiewskiego do Mołdawii

– klęska wojsk polskich pod Cecorą – 1620 r.

– śmierć hetmana Stanisław Żółkiewskiego

3. Wyprawa turecka na Polskę

a. obrona obozu warownego pod Chocimiem – 1621 r. – dowództwo Jana Karola Chodkiewicza

b. pokój pod Chocimiem