3. 3. Armia polska za pierwszych królów elekcyjnych
I. Armia polsko-litewska w XV w.
1. Pospolite ruszenie
a. obowiązek służby wojskowej szlachty
b. wojsko o niewielkiej wartości bojowej
2. Wojska obrony potocznej – armia stała
3. Wojsko kwarciane
a. utrzymywane z dochodów pochodzących z dzierżawy dóbr królewskich
b. jazda i piechota zorganizowana w roty
4. Piechota wybraniecka
a . została zorganizowana przez Stefana Batorego
b. składała się z chłopów – 1 żołnierz z dwudziestu łanów kmiecych
5. Pułki Kozaków
a. dowództwo atamana koszowego
b. wyprawy czajkami
c. taktyka walki taborem
II. Wojny o Inflanty
1. Działania zbrojne
a. zdobycie Połocka – 1579 r.
b. zdobycie Wielkich Łuków – 1580 r.
c. oblężenie Pskowa – 1581 r.
2. Rozejm w Jamie Zapolskim – 1582 r.
a. Polska odzyskała Inflanty i ziemię połocką
b. odsunięcie państwa moskiewskiego od Bałtyku na ponad sto lat
III. Początek ze Szwedami w pierwszej połowie XVII w.
1. Objęcie tronu polskiego przez następcę tronu szwedzkiego Zygmunta III Wazę
2. Przyłączenie przez Zygmunta III Wazę Estonii do Polski
3. Ofensywa szwedzka w Inflantach – Karol IX Sudermański
a. opanowanie przez Szwedów Inflant aż do Dźwiny
b. bitwa pod Kircholmem – zwycięstwo Jana Karola Chodkiewicza – 1605 r.
IV. Interwencja polska w Moskwie w czasie wielkiej smuty
1. Kryzys wewnętrzny w Rosji
a. wielka smuta w Rosji (1598-1613 r.)
– uzyskanie przez Dymitra Samozwańca I pomocy polskich magnatów – Jerzego Mniszcha oraz Adama Wiśniowieckiego
– po śmierci Borysa Godunowa Dymitr Samozwaniec koronował się na cara Rosji (1605 r.)
b. objęcie władzy przez Wasyla Szujskiego
c. powstanie chłopskie Bołotnikowa
d. druga dymitriada – pojawienie się Dymitra Samozwańca II – 1607 r.
2. Wyprawa polska na Moskwę (1610-1612 r.)
a. Sojusz Wasyla Szujskiego ze Szwecją o wyraźnie antypolskim charakterze
b. Przystąpienie Polski do wojny z Rosją
– oblężenie Smoleńska
– zwycięstwo wojsk polskich pod dowództwem hetmana Stanisława Żółkiewskiego pod Kłuszynem – 1610 r.
– wkroczenie wojsk polskich pod dowództwem hetmana Stefana Żółkiewskiego do Moskwy
– zdobycie przez wojska polskie Smoleńska
– antypolskie powstanie w Moskwie – 1611 r.
c. rozejm w Dywilinie – 1619 r.
– Polska otrzymała ziemie: czernihowską, smoleńską i siewierską
– nie rozstrzygnięto pretensji Władysława IV do tronu carów
V. Wojna polsko-turecka
1. Przyczyny wybuchu wojny
a. walka o dominację w Mołdawii
b. najazdy kozackie na ziemie tureckie
c. prohabsburska polityka Zygmunta III Wazy – udział lisowczyków w walkach w Siedmiogrodzie
d. zakończenie wojny turecko-perskiej
2. Wkroczenie wojsk polskich pod dowództwem hetmana Stefana Żółkiewskiego do Mołdawii
– klęska wojsk polskich pod Cecorą – 1620 r.
– śmierć hetmana Stanisław Żółkiewskiego
3. Wyprawa turecka na Polskę
a. obrona obozu warownego pod Chocimiem – 1621 r. – dowództwo Jana Karola Chodkiewicza
b. pokój pod Chocimiem