4. 3. Od kongresu wiedeńskiego do pax Britannica

 

I. Ład wiedeński w Europie

1. Zwołanie międzynarodowego kongresu do Wiednia; początek kongresu – 2 X 1814 r.

a. celem kongresu było uporządkowanie sytuacji politycznej w Europie po upadku Napoleona

b. zasady obowiązujące na kongresie:

– restauracji – przywrócenie dawnych dynastii

– legitymizmu – nienaruszalność władzy monarchów

– równowagi sił

2. Kluczowe decyzje kongresu wiedeńskiego – powstanie systemu wiedeński

a. podpisanie Aktu końcowego kongresu – 9 czerwca 1915 r.

– przywrócenie tronu francuskiego Burbonom i powrót Francji do granic z 1790 r.

– utworzenie Związku Niemieckiego pod przywództwem Austrii

b. Podział Księstwa Warszawskiego

– utworzenie Królestwa Polskiego w unii personalnej z Rosją

– z ziem zachodnich przyznanych Prusom utworzono Wielkie Księstwo Poznańskie

– utworzenie Rzeczpospolitej Krakowskiej (Wolne Miasto Kraków)

3. Powstanie Świętego Przymierza

a. powstało z inicjatywy Rosji, Austrii i Prus

b. stopniowo do Świętego Przymierza przystąpiła większość państw europejskich (ale bez między innymi Wielkiej Brytanii, Państwa Kościelnego i Turcji)

c. cele

– państwa członkowskie zobowiązały się do wzajemnej pomocy w tłumieniu rewolucji

– Święte Przymierze miało stać na straży i ładu wersalskiego i absolutyzmu

4. Pax Britannica

a. koncepcja światowej i kolonialnej hegemonii Wielkiej Brytanii

b. celem było uzyskanie przez Imperium brytyjskie wpływu na losy świata

c. szczytowy okres dominacji brytyjskiej przypadł na czasy panowania królowej Wiktorii (1837-1901) – tzw. epoka wiktoriańska

 

II. Rewolucje w pierwszej połowie XIX wieku

1. Rewolucja lipcowa we Francji – 1830 r.

a. obalenie rzadów Karola X

b. objęcie tronu

2. Powstanie niepodległej Belgii – 1830 r.

a. wybuch powstania przeciw narzuconemu przez kongres wiedeński związkowi z Holandią – 25 VIII 1830 r.

b. ogłoszenie niepodległości

3. Wybuch powstania listopadowego w Królestwie Polskim 1830-1831 r.

a. przyczyny

– łamanie przez cara konstytucji Królestwa Polskiego

– dążenie Polaków do uniezależnienia się od Rosji

b. klęska powstania – likwidacja autonomii Królestwa Polskiego

4. Wybuch powstania krakowskiego – 1846 r.

– zakończyło się porażką

– likwidacja Rzeczpospolitej Krakowskiej

5. Ruchy rewolucyjne we Włoszech

a. zakończone porażką powstanie w Państwie Kościelnym – 1831 r.

b. działalność organizacji Młode Włochy (1831 r.) – Giuseppe Mazzini

6. Wiosna Ludów

a. Wiosna Ludów – seria zrywów rewolucyjnych i narodowych w Europie w latach 1848-1849

b. najważniejsze wydarzenia w Europie:

– obalenie monarchii we Francji i ustanowienie republiki – 1848 .

– dążenia do zjednoczenia Niemiec – utworzenie parlamentu frankfurckiego

c. wybuch powstania na Węgrzech

– dążenie do uniezależnienia się od Austrii

– powstanie zostało stłumione przy współudziale wojsk rosyjskich

d. wybuch powstania w Wielkim Księstwie Poznańskim – 1848 r.

7. W 1849 r. w większości państw przywrócono stary porządek

 

II. Wojna krymska

1. Geneza wojny

a. kryzys wewnętrzny i upadek międzynarodowego znaczenia Turcji „chory człowiek Europy”

d. ultimatum Mikołaja I do Turcji z żądaniem przyznania Rosji prawa do zapewnienia opieki nad miejscami świętymi w Palestynie

2. Przebieg wojny krymskiej (1853-1856 r.)

a. sukcesy rosyjskie

b. przystąpienie do wojny Francji i Anglii po stronie Turcji

– lądowanie wojsk angielskich na Półwyspie Krymskim

– oblężenie Sewastopola

– klęska załogi Sewastopola – IX 1855 r.

c. śmierć cara Mikołaja I i objęcie tronu przez Aleksandra II   (ur. 1818, 1855-1881)

d. kongres paryski – 1856 r. – klęska Rosji

– gwarancja integralności Turcji

– autonomia dla Serbii, Mołdawii i Wołoszczyny

– zobowiązanie Turcji do zrównania praw chrześcijan i muzułmanów

– neutralność Morza Czarnego (zakaz utrzymywania floty)

– umiędzynarodowienie Dunaju

 

III. Wojny kolonialne 

1. Kolonie i wpływy Wielkiej Brytanii

a. Indie

– działalność Kompanii Wschodnioindyjskiej

– powstanie Sipajów (1851-1858 r.)

b. dominia brytyjskie:

– Australia (1901 r.)

– Nowa Zelandia (1907 r.)

2. Chiny w polityce mocarstw

a. walka o wpływy w Chinach Anglii, Francji, Niemiec, Rosji, Stanów Zjednoczonych i Japonii

b. wojny opiumowe:

c. powstanie bokserów – 1899 r.