4. 3. Od kongresu wiedeńskiego do pax Britannica
I. Ład wiedeński w Europie
1. Zwołanie międzynarodowego kongresu do Wiednia; początek kongresu – 2 X 1814 r.
a. celem kongresu było uporządkowanie sytuacji politycznej w Europie po upadku Napoleona
b. zasady obowiązujące na kongresie:
– restauracji – przywrócenie dawnych dynastii
– legitymizmu – nienaruszalność władzy monarchów
– równowagi sił
2. Kluczowe decyzje kongresu wiedeńskiego – powstanie systemu wiedeński
a. podpisanie Aktu końcowego kongresu – 9 czerwca 1915 r.
– przywrócenie tronu francuskiego Burbonom i powrót Francji do granic z 1790 r.
– utworzenie Związku Niemieckiego pod przywództwem Austrii
b. Podział Księstwa Warszawskiego
– utworzenie Królestwa Polskiego w unii personalnej z Rosją
– z ziem zachodnich przyznanych Prusom utworzono Wielkie Księstwo Poznańskie
– utworzenie Rzeczpospolitej Krakowskiej (Wolne Miasto Kraków)
3. Powstanie Świętego Przymierza
a. powstało z inicjatywy Rosji, Austrii i Prus
b. stopniowo do Świętego Przymierza przystąpiła większość państw europejskich (ale bez między innymi Wielkiej Brytanii, Państwa Kościelnego i Turcji)
c. cele
– państwa członkowskie zobowiązały się do wzajemnej pomocy w tłumieniu rewolucji
– Święte Przymierze miało stać na straży i ładu wersalskiego i absolutyzmu
4. Pax Britannica
a. koncepcja światowej i kolonialnej hegemonii Wielkiej Brytanii
b. celem było uzyskanie przez Imperium brytyjskie wpływu na losy świata
c. szczytowy okres dominacji brytyjskiej przypadł na czasy panowania królowej Wiktorii (1837-1901) – tzw. epoka wiktoriańska
II. Rewolucje w pierwszej połowie XIX wieku
1. Rewolucja lipcowa we Francji – 1830 r.
a. obalenie rzadów Karola X
b. objęcie tronu
2. Powstanie niepodległej Belgii – 1830 r.
a. wybuch powstania przeciw narzuconemu przez kongres wiedeński związkowi z Holandią – 25 VIII 1830 r.
b. ogłoszenie niepodległości
3. Wybuch powstania listopadowego w Królestwie Polskim 1830-1831 r.
a. przyczyny
– łamanie przez cara konstytucji Królestwa Polskiego
– dążenie Polaków do uniezależnienia się od Rosji
b. klęska powstania – likwidacja autonomii Królestwa Polskiego
4. Wybuch powstania krakowskiego – 1846 r.
– zakończyło się porażką
– likwidacja Rzeczpospolitej Krakowskiej
5. Ruchy rewolucyjne we Włoszech
a. zakończone porażką powstanie w Państwie Kościelnym – 1831 r.
b. działalność organizacji Młode Włochy (1831 r.) – Giuseppe Mazzini
6. Wiosna Ludów
a. Wiosna Ludów – seria zrywów rewolucyjnych i narodowych w Europie w latach 1848-1849
b. najważniejsze wydarzenia w Europie:
– obalenie monarchii we Francji i ustanowienie republiki – 1848 .
– dążenia do zjednoczenia Niemiec – utworzenie parlamentu frankfurckiego
c. wybuch powstania na Węgrzech
– dążenie do uniezależnienia się od Austrii
– powstanie zostało stłumione przy współudziale wojsk rosyjskich
d. wybuch powstania w Wielkim Księstwie Poznańskim – 1848 r.
7. W 1849 r. w większości państw przywrócono stary porządek
II. Wojna krymska
1. Geneza wojny
a. kryzys wewnętrzny i upadek międzynarodowego znaczenia Turcji „chory człowiek Europy”
d. ultimatum Mikołaja I do Turcji z żądaniem przyznania Rosji prawa do zapewnienia opieki nad miejscami świętymi w Palestynie
2. Przebieg wojny krymskiej (1853-1856 r.)
a. sukcesy rosyjskie
b. przystąpienie do wojny Francji i Anglii po stronie Turcji
– lądowanie wojsk angielskich na Półwyspie Krymskim
– oblężenie Sewastopola
– klęska załogi Sewastopola – IX 1855 r.
c. śmierć cara Mikołaja I i objęcie tronu przez Aleksandra II (ur. 1818, 1855-1881)
d. kongres paryski – 1856 r. – klęska Rosji
– gwarancja integralności Turcji
– autonomia dla Serbii, Mołdawii i Wołoszczyny
– zobowiązanie Turcji do zrównania praw chrześcijan i muzułmanów
– neutralność Morza Czarnego (zakaz utrzymywania floty)
– umiędzynarodowienie Dunaju
III. Wojny kolonialne
1. Kolonie i wpływy Wielkiej Brytanii
a. Indie
– działalność Kompanii Wschodnioindyjskiej
– powstanie Sipajów (1851-1858 r.)
b. dominia brytyjskie:
– Australia (1901 r.)
– Nowa Zelandia (1907 r.)
2. Chiny w polityce mocarstw
a. walka o wpływy w Chinach Anglii, Francji, Niemiec, Rosji, Stanów Zjednoczonych i Japonii
b. wojny opiumowe:
c. powstanie bokserów – 1899 r.