4. 3. Bić się czy nie bić
1. Sytuacja w Królestwie Polskim przed wybuchem powstania styczniowego
a. odwilż posewastopolska w wyniku klęski poniesionej przez Rosję w wojnie krymskiej
– zniesienie stanu wojennego
– ogłoszenie amnestii
– złagodzenie cenzury
b. działalność Aleksandra Wielopolskiego
– był zwolennikiem postawy lojalistycznej wobec cesarstwa
– przeprowadził reformy szkolnictwa, sądownictwa i samorządową
– utworzył Szkołę Główną w Warszawie
c. fala manifestacji patriotycznych
d. powstanie organizacji reprezentujących odrębne programy polityczne
– Biali – dążyli do stopniowych reform i odkładali na później moment wybuchu powstania
– Czerwoni – dążyli do radykalnych reform i natychmiastowego wybuchu powstania zbrojnego
2. Powstanie styczniowe
a. branka – pobór do wojska carskiego
– została ogłoszona przez Aleksandra Wielopolskiego w celu uniemożliwienia wybuchu powstania
– przyczyniła się do przedwczesnego wybuchu powstania styczniowego
b. wybuch powstania – 22 stycznia 1863 r.
– wydanie przesz powstańczy Rząd Narodowy Manifestu
– ogłoszenie przez powstańczy Rząd Narodowy uwłaszczenia chłopów
c. działania zbrojne powstańców miały charakter partyzancki
– w powstaniu wzięło udział łącznie około 200 tys. ludzi
– stoczono ponad 1200 bitew i potyczek
– ostatni dyktator powstania Romuald Traugutt został schwytany i stracony
d. skutki klęski powstania
– ok. 40 tys. uczestników powstania zostało zesłanych na Syberię, a ok. 700 stracono
– uczestnicy powstania zostali pozbawieni majątków
– władze carskie zniosły pozostałości autonomii Królestwa Polskiego i przystąpiły do jego intensywnej rusyfikacji
– pozytywnym skutkiem powstania było uwłaszczenie chłopów przez władze carskie
3. Praca organiczna
a. praca organiczna w zaborze pruskim
– działalność Dezyderego Chłapowskiego – popularyzacja nowoczesnych technik w rolnictwie
– utworzenie Spółki Akcyjnej „Bazar” (1838 r.)
– działalność Karola Marcinkowskiego
– działalność Hipolita Cegielskiego
b. w zaborze rosyjskim idea pracy organicznej rozwinęła się dopiero po upadku powstania styczniowego
c. działalność spółdzielcza
– działalność księdza Piotra Wawrzyniaka w Wielkopolsce
– działalność Franciszka Stefczyka w Galicji