4. 4. Kształtowanie się narodu polskiego
1. Pojęcie narodu w ujęciu historycznym
a. w czasach I Rzeczypospolitej pojęcie narodu ograniczano do szlachty – naród szlachecki
b. schyłek XVIII w. – pojęcie narodu poszerzono o przedstawicieli mieszczaństwa
c. kształtowanie się nowoczesnego narodu w XIX w.
– wspólnota języka, kultury i historii
– przekonanie o wspólnym pochodzeniu
– wykształcenie się świadomości narodowej i tożsamości narodowej we wszystkich klasach społecznych
d. ważnym czynnikiem narodowotwórczym była konieczność walki z rusyfikacją i germanizacją
2. Kultura narodowa
a. duża rola religii katolickiej w kształtowaniu się świadomości narodowej Polaków
– nauczanie w języku polskim
– kultywowanie polskich tradycji
– kult polskich świętych
b. edukacja patriotyczna
– twórczość Henryka Sienkiewicza
– twórczość Jana Matejki
3. Narodziny ruchu narodowego (narodowej demokracji)
a. głównym ideologiem endecji był Roman Dmowski – autor Myśli nowoczesnego Polaka
b. kluczowe cechy ruchu narodowego
– propagowanie idei solidaryzmu narodowego (ponad podziałami klasowymi)
– działalność na rzecz wzmocnienia polskiej tożsamości narodowej
– przeciwdziałanie wynaradawianiu przez Niemców i Rosjan
– niechętny stosunek do mniejszości narodowych – m.in. do Żydów (antysemityzm)