2. 7. Społeczeństwo i gospodarka II Rzeczpospolitej
I. Struktura etniczna i wyznaniowa II Rzeczpospolitej
1. Struktura narodowościowa II Rzeczpospolitej:
a. Polacy – 69%
b. Ukraińcy – 14%
c. Żydzi – 8%
d. Niemcy – 4%
e. Białorusini – 4 %
f. inni – 1%
2. Struktura wyznaniowa II Rzeczpospolitej:
a. katolicy – 63,8%
b. grekokatolicy – 11,2%
c. prawosławni – 10,5 %
d. judaizm – 10,5%
e. protestanci – 0,3%
3. Aktywność polityczna mniejszości narodowych
a. konstytucyjna gwarancja praw mniejszości narodowych
b. mały traktat wersalski
c. przypadki dyskryminacji mniejszości narodowych:
– getto ławkowe
– numerus clausus
4. Organizacje mniejszości narodowościowych
a. Związek Niemczyzny dla Ochrony Praw Mniejszości w Polsce
b. Ukraińskie Zjendnoczenie Narodowo-Demokratyczne (UNDO)
c. Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów (OUN)– działalność terrorystyczna
d. Agudat Israel
e. Organizacja Syjonistyczna w Polsce
II. Trudności z odbudową państwa polskiego
1. Zniszczenia wojenne i straty demograficzne
2. Migracje ludności
3. Źródła problemów gospodarczych w pierwszych latach II Rzeczpospolitej:
a. zniszczenia wojenne
b. zróżnicowanie w rozwoju cywilizacyjnym
– Polska A – rozwinięte ziemie dawnego zaboru pruskiego i części Polski centralnej
– Polska B – słabo rozwinięta Galicja Wschodnia i Kresy Wschodnie
c. słabe powiązania ekonomiczne między ziemiami dawnych zaborów
d. niezharmonizowana struktura regionów, które do tej pory powiązane były z organizmami gospodarczymi państw zaborczych
– część okręgów przemysłowych po przyłączeniu do Polski utraciła swoje dotychczasowe rynki zbytu
– niespójna sieć linii kolejowych
e. anachroniczna struktura gospodarcza
–Polska krajem rolniczo-przemysłowym
– 65% ludności zatrudnionej w rolnictwie
– nieefektywny ustrój agrarny – w części wschodniej kraju przewaga małych gospodarstw rolnych
III. Reformy Władysława Grabskiego
1. Sytuacja gospodarcza Polski po zakończeniu wojny
a. deficyt budżetowy
b. hiperinflacja
c. niepokoje społeczne – krwawo stłumione rozruchy w Krakowie
2. Powołanie rządu ponadpartyjnego z Władysławem Grabskim jako premierem (XII 1923 r.)
3. Reforma walutowa Władysława Grabskiego
a. działania na rzecz zrównoważenia budżetu:
– redukcja wydatków (redukcja zatrudnienia w administracji państwowej)
– nałożenie nadzwyczajnego podatku majątkowego
b. wprowadzenie nowej waluty – polskiego złotego
4. Reforma rolna
a. uchwała sejmu ustawodawczego z 10 VII 1919 o reformie rolnej
b. realizacja reformy od 1925 r.
c. wykup i parcelacja wielkiej własności ziemskiej
d. sprzedaż ziemi chłopom
IV. Wielki kryzys gospodarczy i ożywienie gospodarcze w Polsce
1. Cechy charakterystyczne wielkiego kryzysu gospodarczego w Polsce – 1929-1935
a. zjawisko „nożyc cen” – ceny na produkty rolne spadały szybciej niż na wyroby przemysłowe – dysproporcje między cenami produktów rolnych a cenami produktów przemysłowych
b. spadek produkcji przemysłowej
c. spadek obrotów handlowych
d. wzrost bezrobocia
2. Budowa portu w Gdyni
3. Plan Czteroletni Eugeniusza Kwiatkowskiego – plan rozwoju gospodarczego
4. Budowa Centralnego Okręgu Przemysłowego (COP) – rozpoczęcie w 1937 r.
a. lokalizacja w widłach Wisły i Sanu
b. rozwój przemysłu zbrojeniowego i elektrycznego