5. 5. Zakończenie I wojny światowej
I. Przystąpienie Stanów Zjednoczonych do wojny
1. Przystąpienie Niemiec do nieograniczonej wojny podwodnej
a. blokada morska Niemiec przez państwa ententy
b. wprowadzenie do walki przez Niemcy U-bootów (okrętów podwodnych)
c. przystąpienie Niemiec do nieograniczonej wojny podwodnej
– po zatopieniu „Lusitanii” na skutek politycznych reperkusji – wprowadzenie ograniczonej wojny podwodnej
– ponowne przystąpienie do nieograniczonej wojny podwodnej – styczeń 1917 r.
2. Stany Zjednoczone wobec wojny w Europie
a. polityka izolacjonizmu przed wybuchem wojny
b. zachowanie neutralności w pierwszej fazie wojny
3. Motywy decyzji o przystąpieniu USA do wojny po stronie ententy
a. stopniowy wzrost sympatii wobec ententy
– udział ochotników amerykańskich – np. eskadra Lafayette’a
– praca Amerykanów w Czerwonym Krzyżu
b. tzw. depesza Zimmermanna
– zachęcała Meksyk do przystąpienia do wojny po stornie państw centralnych w zamian za terytoria amerykańskie
– zerwanie stosunków dyplomatycznych z Niemcami przez USA
c. wznowienie nieograniczonej wojny podwodnej przez Niemcy
d. wzrost zadłużenia państw ententy w USA – kredyty na zakup sprzętu wojennego
e. wypowiedzenie wojny Niemcom przez USA – 6 IV 1917 r.
II. Działania na frontach w 1917 i 1918 r.
1. Druga bitwa nad Aisne
a. ciężkie straty wojsk ententy
b. bunty w oddziałach francuskich
2. Bitwa pod Ypres – VII-X 1917 r. – użycie przez wojska niemieckie gazów bojowych (iperytu)
3. Bitwa pod Cambrai 20 XI-6 XII 1917 r. – użycie czołgów przez wojska brytyjskie
4. Wzrost aktywności USA w Europie
a. orędzie prezydenta USA Thomasa Woodrowa Wilsona z 8 I 1918 r. – 14 punktów Wilsona
b. rozbudowa armii amerykańskiej w Europie
5. Przystąpienie wojsk niemieckich do ostatniej wielkiej ofensywy na froncie zachodnim – 21 III 1918 r.
a. podpisanie pokoju brzeskiego z Rosją pozwoliło Niemcom na przerzucenie wojsk z frontu wschodniego na zachodni
b. plan ofensywy opracowany przez gen. Ericha Ludendorffa
c. zatrzymanie ofensywy niemieckiej podczas drugiej bitwy nad Marną – V-VII 1918 r.
6. Klęska wojsk niemieckich
a. ofensywa wojsk ententy – tzw. ofensywa stu dni – VIII-XI 1918 r. – marszałek Ferdynand Foch
b. rewolucja w Niemczech – 3 XI 1918 r.
– ogłoszenie republiki niemieckiej – 9 XI 1918 r.
– utworzenie rządu Friedricha Eberta – 10 XI 1918 r.
– ucieczka Wilhelma II do Holandii i jego abdykacja
c. podpisanie rozejmu w lesie Compiègne – 11 XI 1918 r.
– niezwłoczny zwrot Francji Alzacji i Lotaryngii
– wydanie przez Niemcy wszystkich samolotów, okrętów podwodnych, floty nawodnej, większości artylerii i broni maszynowej
– zwolnienie przez Niemcy jeńców wojennych
– anulowanie traktatów brzeskich (zawartych z Rosją i Ukrainą)
7. Klęska pozostałych państw centralnych
a. kapitulacja Bułgarii – IX 1918 r.
b. klęska wojsk tureckich
– zajęcie przez wojska brytyjskie półwyspu Synaj i Palestyny – jesień 1917 r.
– zwycięstwo wojsk angielskich pod Megiddo i zajęcie Damaszku
– zajęcie przez Brytyjczyków Mosulu
– kapitulacja Turcji – 28 X 1918 r.
c. działania na froncie włoskim
– bitwa nad Piawą
– ofensywa włoska pod Vittorio Venetto
– kapitulacja Austro-Węgier –3 XI 1918 r.
– rozpad monarchii austro-węgierskiej
III. Skutki Wielkiej wojny
1. Uczestnicy wojny:
a. W konflikcie zbrojnym udział wzięły 33 państwa
b. na frontach walczyło ok. 70 mln żołnierzy
c. straty wojenne
– poległo ok. 10 mln żołnierzy
– rannych zostało 20 mln żołnierzy
d. rozpad monarchii austro-węgierska
e. Niemcy i Austria stały się republikami
f. powstała Rosja Radziecka
g. upadek trzech wielkich dynastii:
– Romanowów w Rosji
– Habsburgów w Austrii
– Hohenzollernów w Niemczech
h. powstanie nowych państw
– Polska
– Czechosłowacja
– Litwa
– Łotwa
– Estonia
– Finlandia
– Królestwo Serbów Chorwatów i Słoweńców
– Irlandia