2. 05. Kościół w średniowieczu
I. Wpływ reform kluniackich i gregoriańskich na jakość życia religijnego w XI-XII w.
1. Odnowa zakonu benedyktyńskiego
2. Odnowa życia eremickiego – pustelniczego
a. praktykowanie ascezy, modlitw i medytacji
b. powstanie nowych zakonów o surowych regułach:
– kameduli
– kartuzi
3. Powstanie zakonu cystersów
a. zakon cysterski powstał w 1098 r. jako alternatywa dla zakonu benedyktyńskiego – zakony kontemplacyjne
b. założycielem św. Roberta z Molesme – pierwszy opat z Cîteaux (z łac. Cistercium)
c. wzorcowy klasztor założony przez św. Bernarda w Clairvaux
d. wprowadzenie surowej reguły
– asceza
– ubóstwo
– skromny wystrój świątyń
– praktykowanie pracy fizycznej
4. Podporządkowanie życia duchowieństwa świeckiego zasadom prawa kanonicznego
a. wprowadzenie celibatu
b. powstawanie wspólnot kanoników regularnych
II. Średniowieczne herezje
1. Waldensi
a. inspiratorem Piotr Valdo z Lyonu (działalność rozpoczął w 1176 r.)
b. zasady:
– praktykowanie radykalnego ubóstwa
– uznanie Biblii za jedyny autorytet
– wprowadzenie kapłaństwa świeckich
2. Katarzy (Albigensi)
a. powstał w latach 40-ych XII w. w mieście Albi)
b. zasady:
– odrzucenie całej nauki Kościoła
– walka z instytucją Kościoła
– zasadniczym punktem doktryny religijnej nauka o dualizmie (istnienie dwóch równorzędnych sił – dobra i zła)
c. ogłoszenie przez Innocentego III krucjaty przeciw albigensom
3. Działalność inkwizycji – instytucja Kościoła katolickiego powołana przez papiestwo w drugiej poł. XII w. do walki z wszelkimi przejawami herezji
III. Powstanie zakonów żebraczych
1. Najważniejszym obszarem działania miasta
a. zakonnicy utrzymywali się z jałmużny
b. prowadzili działalność duszpasterską
a. założycielem św. Franciszek z Asyżu
b. nadanie nazwy „Zakonu Braci Mniejszych” – 1209 r.
c. realizacja ideału życia w ubóstwie
3. Dominikanie – Zakon Kaznodziejski
a. założycielem Dominik Guzmán (św. Dominik)
b. zatwierdzenie reguły zakonnej w 1216 r.
c. najważniejszym celem było zwalczanie herezji poprzez nauczanie
IV. Walka o dominium mundi (zwierzchnictwo nad światem) po zawarciu konkordatu wormackiego (1122 r.)
1. Okres przewagi cesarstwa nad papiestwem za panowania cesarza Fryderyka I Barbarossy (1152-1190 r.)
a. uznał się za najwyższego władcę zachodniego chrześcijaństwa
b. dążył do opanowania północnych Włoch i Rzymu
c. zginął podczas zorganizowanej przez siebie trzeciej krucjaty
2. Okres przewagi papiestwa nad cesarstwem za pontyfikatu Innocentego III (1198-1216)
a. wiele państw chrześcijańskich uznało jego zwierzchnictwo
b. starał się wpływać na obsadę tronu cesarskiego i tronów królewskich
c. dążył do ujednolicenia Europy pod względem religijnym
d. zorganizował IV krucjatę – po zdobyciu przez krzyżowców Konstantynopola obłożył ich klątwą
Opracowanie tematu: Wzrost potęgi Kościoła. Walka o panowanie nad światem
Galeria ilustracji: Wzrost potęgi Kościoła. Walka o panowanie nad światem