3. 2. Republika rzymska
I. Ustrój polityczny Rzymu republikańskiego
1. Obalenie monarchii w Rzymie
a. bunt arystokracji przeciwko rządom etruskim
b. wygnanie Tarkwiniusza Pysznego
2. Ustanowienie republiki – 509 r. p.n.e.
a. obowiązki obywateli:
– służba wojskowa
– płacenie podatku (tributum)
b. ustrój oligarchiczny – rządy wywodzącej się z rodów patrycjuszowskich arystokracji
c. urzędy:
– zasada kadencyjności
– zasada kolegialności
– zasada nieodpłatności
d. monopol patrycjuszy na sprawowanie urzędów
3. Władze republiki
a. urzędy:
– konsulowie [
liktorzy]
– pretorzy
– edylowie
– dyktator
b. komicja – zgromadzenia ludowe
– komicja kurialne – procedury formalne (zatwierdzanie wyboru urzędników; sprawy testamentowe)
– komicja centurialne – organizacja według statusu majątkowego (wybór konsulów i pretorów)
– komicja tribusowe – organizacja terytorialna (wybór kwestorów i edylów; stanowienie prawa)
– zgromadzenia plebejskie (od 494 r. p.n.e.)
c. senat
– 300 senatorów
– składał się z urzędników po zakończeniu kadencji
– stał na straży przestrzegania prawa
– doradzał urzędnikom
– zapewniał ciągłość władzy w państwie
II. Walka plebejuszy z patrycjuszami o zrównanie w prawach
1. Secesja jako forma walki o prawa
2. etapy poszerzania praw plebejuszy:
a. 494 r. p.n.e. – pierwsza secesja:
– ustanowienie trybuna ludowego
– ustanowienie zgromadzenia plebejskiego
b. 449 r. p.n.e. – druga secesja
c. zmiany wywalczone V i IV w. p.n.e.
– zniesienie zakazu małżeństw między patrycjuszami a plebejuszami
– dostęp do urzędów
III. Społeczeństwo rzymskie w okresie republiki
1. Podział na patrycjuszy i plebejuszy.
2. Wykształcenie się na przełomie IV i III w. p.n.e. warstwy nobilów (nobilitas)
3. Niewolnicy [
gladiator]
4. Wyzwoleńcy
Opracowanie tematu: Ustrój polityczny republiki rzymskiej
Galeria ilustracji: Ustrój polityczny republiki rzymskiej