3. 5. Kryzys republiki
I. Kryzys republiki
1. Powstanie dwóch stronnictw politycznych w Rzymie:
a. optymaci – zwolennicy senatu
b. popularzy – zwolennicy reform
2. Reforma wojskowa Gajusza Mariusza:
a. wprowadzenie armii zawodowej (schyłek II w. p.n.e.)
b. lojalność wobec wodza ważniejsza od lojalności wobec republiki
c. wzrost znaczenia politycznego wielkich wodzów – dyktatura Sulli 
(82-79 r. p.n.e.)
1. Zawarcie porozumienia w 60 r. p.n.e. przez:
– Gnejusza Pompejusza Wielkiego
2. Podział stanowisk między triumwirami
3. Podbój Galii Zaalpejskiej przez Cezara – stłumienie powstania Wercyngetoryksa – 52 r. p.n.e.
4. Wybuch konfliktu między Juliuszem Cezarem a senatem (Gnejusz Pompejusz Magnus)
– przekroczenie granicznej rzeki Rubikon przez Cezara wraz za armią – 49 r. p.n.e. - początek wojny domowej
– zwycięstwo wojsk Cezara w bitwie pod Farsalos – 48 r. p.n.e.
III. Rządy Cezara 
1. Działalność Cezara w Egipcie
a. związek z Kleopatrą
b. zniszczenie podczas walk Biblioteki Aleksandryjskiej
2. Koncentracja władzy w rękach Cezara
a. objęcie urzędów:
– tytuł „dyktatora wieczystego”
– trybun ludowy
– najwyższy kapłan
b. reformy:
– zwiększenie liczby senatorów
– zaostrzenie przepisów przeciwko nadużyciom namiestników w prowincjach
– reforma kalendarza (kalendarz juliański)
c. śmierć Juliusza Gajusza Cezara – zamach w idy marcowe 44 r. p.n.e.
IV. Drugi triumwirat
1. Oficjalne powołanie drugiego triumwiratu:
– Oktawian 
– Lepidus
2. Zwycięstwo wojsk drugiego triumwiratu nad wojskami republikańskimi pod Filippi – 42 r. p.n.e.
3. Rozpad drugiego triumwiratu i konflikt między Oktawianem a Markiem Antoniuszem
a. związek Marka Antoniusza z Kleopatrą
b. zwycięstwo floty Oktawiana nad flotą Marka Antoniusza i Kleopatry pod Akcjum - 31 r. p.n.e.
Opracowanie tematu: Kryzys i upadek republiki w Rzymie
Galeria ilustracji: Kryzys i upadek republiki w Rzymie