7. 4. Organizacja Narodów Zjednoczonych

 

I. Geneza i powstanie Organizacji Narodów Zjednoczonych

1. Działalność Ligi Narodów

2. Karta Atlantycka – została podpisana 14 sierpnia 1941 r. przez prezydenta Franklina Delano i Winstona Churchilla

3. Deklaracja Narodów Zjednoczonych – podpisana 1 stycznia 1942 r. przez 26 państw

4. Konferencja w San Francisco – 25 IV-26 VI 1945 r.

a. podpisanie Karty Narodów Zjednoczonych

b. początek działalności Organizacji Narodów Zjednoczonych – 24 X 1945 r.

5. Główne cele ONZ

a. dążenie do zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa na świecie

b. zapobieganie wojnom i naruszeń pokoju

c. rozwijanie współpracy międzynarodowej

d. ochrona praw i godności człowieka

e. wspieranie rozwoju społeczno-gospodarczego wszystkich państw i narodów

6. Zasady działania ONZ

a. suwerenna równość wszystkich członków

b. wykonywanie w dobrej wierze zobowiązań zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych

c. pokojowe rozstrzyganie sporów

d. wspieranie ONZ w każdej akcji podjętej zgodnie z Kartą ONZ, jako środka zapobiegawczego lub przymusu

e. wpływanie na państwa nienależące do ONZ, aby postępowały zgodnie z jej zasadami w stopniu niezbędnym do utrzymania pokoju

f. nieingerowanie ONZ w sprawy należące do kompetencji wewnętrznej państw

 

II. Organy ONZ

1. Zgromadzenie Ogólne

a. organ plenarny złożony z przedstawicieli wszystkich państw członkowskich

b. zbiera się raz w roku na sesji zwyczajnej; może zostać zwołane na sesję nadzwyczajną

c. kompetencje

– decyduje o przyjęciu bądź wykluczeniu

– wybiera Sekretarza Generalnego

– wybiera członków niestałych Rady Bezpieczeństwa oraz członków innych organów

– bada i zatwierdza budżet ONZ

– inicjuje badania oraz wydaje zalecenia w sprawach rozwoju współpracy międzynarodowej, popierania rozwoju prawa międzynarodowego, przestrzegania praw człowieka

– popiera międzynarodową współpracę we wszystkich dziedzinach objętych działalnością ONZ

– analizuje sprawozdania składane przez inne organy ONZ

2. Rada Bezpieczeństwa ONZ

a. skład:

– członkowie stali (Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Rosja, Chiny i Francja) – prawo veta

– 10 członków niestałych wybieranych prze Zgromadzenie Ogólne ONZ

b. działalność i kompetencje

– działa nieprzerwanie

– rozstrzyganie sporów i innych sytuacji zagrażających pokojowi

– podejmowanie akcji w razie zagrożenia pokoju oraz decyzji o zastosowaniu sankcji

– opracowanie planów ograniczenia zbrojeń

– wybór sędziów Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości

3. Sekretariat

a. organizuje pracę organów ONZ

b. wykonuje uchwały

c. na czele Sekretariatu stoi Sekretarz Generalny, który:

– wybierany jest na 5-letnią kadencję przez Zgromadzenie Ogólne na wniosek Rady Bezpieczeństwa

– zarządza Sekretariatem

– reprezentuje ONZ w stosunkach z państwami i organizacjami

– koordynuje działalność systemu ONZ

– odpowiada za utrzymanie stałych kontaktów z państwami członkowskimi

– pośredniczy w sporach międzynarodowych

– sprawuje nadzór nad przestrzeganiem praw człowieka

– sprawuje nadzór nad akcjami humanitarnymi

4. Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości

a. składa się z 15 sędziów wybieranych przez Zgromadzenie Ogólne i Radę Bezpieczeństwa na 9-letnią kadencję

b. siedziba MTS znajduje się w Hadze

c. zadania:

– rozstrzyganie sporów międzynarodowych

– wydawania opinii prawnych na zlecenie Zgromadzenia Ogólnego lub Rady Bezpieczeństwa

5. Rada Gospodarcza i Społeczna

a. skład – 54 państwa wybierane przez Zgromadzenie Ogólne na 3-letnią kadencję

b. zadania

– rozwiązywanie problemów społecznych i gospodarczych

– współpraca z organizacjami wyspecjalizowanymi ONZ

6. Rada Powiernicza

a. składa się z 5 stałych członków Rady Bezpieczeństwa

b. zadaniem RP jest zarządzanie obszarami powierniczymi – działalność zawieszona

 

III. Organizacje wyspecjalizowane ONZ

1. Organizacje wyspecjalizowane ONZ to niezależne organizacje, które są związane z ONZ specjalnymi umowami

2. Najważniejsze organizacje Wyspecjalizowane ONZ:

a. Międzynarodowa Organizacja Pracy (ILO) – działalność na rzecz poprawy warunków pracy

b. Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FA)

c. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)

d. Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO)

e. Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO)

f. Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF)

g. Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (IBRD)

h. Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (IAEA)

i. Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju Przemysłowego (UNIDO)

j. Fundusz Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom (UNICEF)