Stanisław Staszic o gospodarce
Przemysł trzyma wagę [pieniędzy] w Europie. W którym kraju przemysł największy, do tego zbiega się pieniędzy najwięcej, w którym kraju przemysłu mało ten ma pieniędzy mało, ten w teraźniejszym porównaniu politycznym jest ubogi i słaby. W tych krajach kwitnie przemysł, to jest fabryki, rękodzieła, handel, w którym kwitną miasta.
Wsie są miast matkami, trzeba, aby w kraju pierwej rolnictwo stanęło w pewnym stopniu. dopiero miasta powstać mogą. Nawzajem trzeba aby miasta były do pewnego stopnia zaludnione, handlowne i bogate, dopiero rolnictwo doskonalić się może.
Wsie dały początek miastom. Miasta dają obfitość wsiom. Rolnictwo stwarza przemysł, wzrost przemysłu doskonali rolnictwo (…)
Miasta powstaną, zaludnią się, przysposobią rolnikowi sprzedaż, napełnia kraj rękodziełami i rzemiosły, zakrzewia handel, sprowadzą masą pieniędzy, ułatwią Rzeczypospolitej miliony podatków i wojsko, kiedy będą miały bezpieczeństwo, sprawiedliwość i wolność.
Mieszczaninowi, kupcowi, fabrykantowi niesprawiedliwość wyrządzona ciągnie dla kraju większe szkody, niżeli niesprawiedliwość uczyniona szlachcicowi. (…)
St. Staszic, Przestrogi dla Polski, za: Historia Polski nowożytnej, Wybór tekstów źródłowych, cz. 2., wybór i opracowanie Stefan Ochmann, Krystyn Matwijowski, Wrocław 1980, str. 48
A. Przedstaw związki zachodzące pomiędzy rozwojem wsi, a rozwojem miast.
B. Wyjaśnij, dlaczego Stanisław Staszic uważał, że niesprawiedliwość wyrządzona mieszczanom jest bardziej szkodliwa, niż niesprawiedliwość wyrządzona szlachcie.