Dodaj tę stronę do ulubionych i odwiedzaj ją częściej!!!

 

Zakres działania Komisji Wojskowej Obojga Narodów wg uchwały z dnia31 maja 1792 r.

Artykuł VI

Co do porządku postępowania komisyi

Komisyja wojskowa, mając sobie powierzony rząd ogólny nad wojskiem w urządzeniu swoim, cztery ma pryncypalne obiekta [cele], według których czynności swoje dla porządnego i spiesznego dzia­łania między siebie podzielić powinna.

1. Rząd wojska ogólny i potoczny, co zawiera egzekucyją regu­laminu, dostrzeganie urządzenia podziału dywizyjów stałej dyslokacyi przez sejm aprobowanej, przestrzeganie kompletu wojska, rewizyja raportów, lustracyi i likwidacyi od generała artylerii i od generałów komenderujących przysłanych dla skonfrontowania rzetelności rol wojskowych (…)

2. Opatrzenie potrzeb wojska, to jest rekwirowanie o płacę kwartalną, tejże rozdział podług dyslokacyi, ubiór żołnierza i ekwipaż [wyposażenie] konia, uzbrojenie onegoż, opatrzenie amunicyją, żyw­ność żołnierza i furażowame [pasza] konia, urządzenie i użycie fundu­szów na to etatem przeznaczonych, opatrzenie fortec, arsenałów bronią, magazynów mundurem, lederwerkiem, zapasnymi polowy­mi rekwizytami, wozami amunicyjonailnymi, remontą kawaleryi, opatrzenie lazaretów i piekarni, potrzeby korpusu artyleryi i in­żynierów, potrzeby ludwisarni, fabryk amunicyjonalnych, budowle i opatrzenie koszar, kwater urządzenie, inwalidy, zgoła wszystkie materyje  ekonomiczne, i likwidacyja wszelkich wy datków na po­trzeby całego wojska.

3. Wymiar sprawiedliwości tak co do karności wewnętrznej, jako też co do bezpieczeństwa i spokojności obywatelskiej, co za­wiera sprawy między wojskowymi ze służby, ucisk podkomend­nego, sprawy honoru i uczynkowe, wyznaczenie komisyi na występ­nich [obwinionych] przeciw służbie i subordynacyi, krigsrechta [sądy wojenne], rozsądzenia spraw obywatelów z wojskowymi w uczynionych krzywdach i wojskowych z obywatelami o wzajemne krzywdy w sprawach z apelacyi podług prawa przychodzących, zgoła wszystkie materyje sądownicze należące do sądu komisyi wojskowej podług powyż­szych prawa tego opasów.

4. Związek z królem w straży i z magistraturami [urzędami] rządowymi, co zawiera decyzyje od Nas Króla w straży, raporta i czynności wszelkie w skutku naszych zaleceń, rekwizycyje i zalecenia do ko-misyi porządkowych oraz na memoryjały obywatelów rezolucyje.

(…)

Artykuł VII

Granice władzy wojskowej

1. Komisyja wojskowa etatu w najmniejszym punkcie co do płacy, formacyi korpusów, liczby generałów sztabu, oficyjerów i głów odmieniać, nowych rang kreować [ustanawiać] i na nie ani fortragować [awansować] ani forsztelować [przedstawiać do awansu] nie może.

2. Funduszów na potrzeby wojska etatem determinowanych [przeznaczonych] komisyją wojskowa przeznaczenia odmieniać i żadnych asygnacyi dp kas korpusowych wydawać ani oficyjerom żadnych arbitralnych abcugów [samowolnych potrąceń] czynić nie będzie mogła.

3. Władza komisyi wojskowej bynajmniej nie ściąga się do stanu cywilnego, nie może przeto komisyja żadnych i pod żadnym pre­tekstem, wydawać obywatelom rozkazów, którzy do posłuszeństwa jej obowiązanymi być nie mogą.

4. Nie będzie wolno komisyi wojskowej żadnych spraw cywil­nych, ex vi inscripti fori [z racji przynależności do kompetencji określonego sądu] do innych sądów z opisu praw należą­cych, a jej sądowi prawem niniejszym nie oddanych przywłasz­czać sobie i sądzić pod nieważnością dekretów.

5. Nie będzie wolno komisyi dawać rozkazów wojskom Rzeczy­pospolitej do wkroczenia w kraje państw obcych, chyba za wolą sejmu albo w potrzebie obrony napastowanych granic Rzeczy­pospolitej przez obce wojska.

6. Nie będzie wolno komisyi rozkazywać lub dozwalać komen­dom imać i więzić obywatela osiadłego bez uczynionej o to rekwizycyi od jurysdykcyi [władz] sądowych lub urzędów, którym prawo ta­kowe rekwizycyje czynić pozwala wyjąwszy przypadki recentis criminis [spraw kryminalnych], buntu i rokoszu, kup swywolnych, rozboju, gwałtu i kradzieży.

Wypisy źródłowe do historii polskiej sztuki wojennej, zeszyt 9: Polska sztuka wojenna w latach 1764-1793, oprac. Antoni Juszczyński, Marian Krwawicz, Warszawa 1957, str. 224-225

A. Przedstaw główne zadania Komisji Wojskowej.

B. Przedstaw granice władzy Komisji Wojskowej.