Akt powstania kościuszkowskiego

(...) Za powszechną więc nas wszystkich wolą stanowimy, co następuje:

1. Obieramy i uznajemy niniejszym aktem naszym Tadeusza Kościuszkę za najwyższego i jedynego Naczelnika i rządcę całego zbrojnego powstania naszego.

2. Wspomniany Naczelnik siły zbrojnej złoży zaraz Najwyższą Radę Narodową. Powierzamy obywatelskiej gorliwości jego wybór osób do tej Rady i przepisania jej organizacji. Naczelnik sam będzie mógł zawsze zasiadać w tej Radzie jako jej członek czynny.

3. Do władzy jedynie Naczelnika należeć będzie urządzenie siły zbrojnej narodowej, nominowanie osób na wszystkie stopnie wojskowe i sposób użycia tej siły zbrojnej przeciw nieprzyjaciołom ojczyzny i niniejszego powstania naszego. W tym wszystkim Rada Najwyższa dopełniać będzie rozkazów i urządzeń jego, bez najmniejszej przeszkody i opóźnienia, jako Naczelnika prosto z woli narodu wezwanego i wybranego. (...)

13. Obowiązujemy Naczelnika siły zbrojnej i Radę Najwyższą Narodową, ażeby przez częste odezwy do narodu nauczali go o prawdziwym stanie interesów jego nie tając ani łagodząc najnieszczęśliwszych wypadków.(...)

14. Przyrzekamy sobie wszyscy nawzajem i całemu narodowi polskiemu stałość w przedsięwzięciu, wierność dla prawideł, posłuszeństwo dla władz narodowych w tym akcie powstania naszego wymienionych i opisanych. Zaklinamy Naczelnika siły zbrojnej i Radę Najwyższą na miłość ojczyzny, aby wszystkich używali środków do oswobodzenia narodu i ocalenia ziemi jego. Składając w ich ręku użycie osób i majątków naszych przez ten czas walki wolności z despotyzmem, sprawiedliwości z przemocą i tyranią, chcemy, aby zawsze przytomną mieli tę wielką prawdę, że ocalenie ludu jest najważniejszym prawem.

Historia Polski 1764-1795. Wybór tekstów, oprac. Jerzy Michalski, Warszawa 1954, 173-175

A. Przedstaw tryb powoływania Rady Najwyższej.

B. Wymień kompetencje Naczelnika wykonywane przez niego jednoosobowo.