Rozpędzenie Długiego Parlamentu przez Cromwella
List członka Długiego Parlamentu, R. W. Blencowe’a do ojca
W obradującym jak zwykle Parlamencie toczyła się debata nad ustawą o odszkodowaniach, która jak sądzono tego dnia zostanie uchwalona. Lord Generał Cromwell wkroczył do Izby, ubrany w prosty, czarnby strój i szare grube pończochy, usiadł na swym stałym miejscu. Po chwili wstał, zdjął kapelusz i zaczął mówić. Początkowo przez dłuższą chwilę mówił o godnej pochwały roli Parlamentu, o jego staraniach i trosce o dobro publiczne. Następnie jednak zmienił styl, mówił o niesprawiedliwości jego członków, opieszałości, egoizmie i innych błędach. Potem zapytał: „Może sądzicie, że to nie jest parlamentarny język. Przyznaję, że nie i nie spodziewajcie się go ode mnie”. Potem włożył kapelusz na głowę, zszedł ze swego miejsca, i chodząc tam i z powrotem w środku Izby w kapeluszu na głowie, głośno wymyślał, spoglądając od czasu do czasu i rzucając spojrzenia na poszczególne osoby. (…)
Potem rzekł do pułkownika Harrisona (członka Izby) „Zawołaj ich tutaj”. Harrison wyszedł i natychmiast wprowadził pułkownika lejtnanta Wersleya (dowódcę piechoty pułku samego generała) z 5 lub 6 szeregowym oddziałem muszkieterów w liczbie 20-30 ludzi z muszkietami w ręku. Wtedy generał patrząc na siedzącego w swym krześle Przewodniczącego Izby (Marszałka) rzekł do Hanrisona: „Zarzuć go na dół”. Harrison podszedł do przewodniczącego, ponosząc by opuścił swe miejsce, ale ten siedział nadal i nie odpowiadał. „Zrzuć go stamtąd” — powiedział generał. Wtedy Harrison podszedł, chwycił go za suknię i zmusił do opuszczenia miejsca. (…)
Wtedy generał podszedł do stołu gdzie leżała buława, która zwykła być niesiona przez przewodniczącego i rzekł: „Wyrzućcie te zabawki”. Tak więc żołnierze wynieśli buławę i wszyscy opuścili Izbę. (…)
Gdy wszyscy wyszli drzwi od Izby zostały zamknięte, a klucz i buława ukryte daleko — jak słyszałem — przez pułkownika Otley.
Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 16: Pierwsze rewolucje burżuazyjne w Europie, oprac. Z. Libiszowska, Warszawa 1960, str. 20
A. Na podstawie wiedzy pozaźródłowej przedstaw genezę Długiego Parlamentu
B. Rozstrzygnij, czy rozpędzenie Długiego Parlamentu było spontaniczne i wynikało z przebiegu obrad, czy było zaplanowane i przygotowane przez Cromwella. Odpowiedź uzasadnij powołując się na treść źródła.
C. Oceń postępowanie Cromwella podczas ostatniego posiedzenia Wielkiego Parlamentu.