Angielsko-szwedzki traktat handlowy
Art. XV. Pierwszym celem tego przymierza i sojuszu jest, by każda z układających się stron, ich ludzie i poddani, cieszyć się mogli z takiej wolności żeglugi i handlu, jak to zostało opisane w poprzednich artykułach i to na wodach Bałtyku, Sundu, morza Północnego, Zachodniego, angielskiego, Śródziemnomorskiego i Kanału i innych mórz w Europie. Dlatego obie strony winny wykazać jak najbardziej szczere dążenie, by wspólną radą i współdziałaniem wyżej wyrażona obopólna wolność żeglugi i handlu została ustalona, popierana i jeśli zajdzie tego potrzeba broniona przeciwko tym wszystkim, którzy by ją chcieli zakłócić, przerwać czy przeszkodzić w niej, utrudnić, wstrzymać czy wreszcie ograniczyć według własnej woli i uznania z krzywdą dla wymienionych kontraktów. Każda więc ze stron z całą chęcią i gotowością będzie się wzajemnie popierać i starać się będzie jedna drugiej nie urazić, szanując umowy zawarte przez każdy naród z innymi królestwami, republikami i narodami. Żadna z układających się stron nie przystąpi od tej chwali do żadnej Ligi ani nie zawrze układu z uchybieniem niniejszego traktatu, z żadnymi innymi państwami czy narodami, bez porozumienia się i zgody drugiego. Od tej chwili też, gdyby taki układ został zawarty, będzie on uznany za niebyły i nieważny i będzie musiał ustąpić niniejszemu traktatowi.
Jeśli natomiast chodzi o sposób udzielenia pomocy przez jedną stronę drugiej w celu obrony niniejszego przymierza, oraz wolności handlu i żeglugi zawarte zostanie później, zgodnie z potrzebami chwili bardziej szczegółowe oddzielne porozumienie uwzględniające warunki aktualnych potrzeb.
Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 16: Pierwsze rewolucje burżuazyjne w Europie, oprac. Z. Libiszowska, Warszawa 1960, str. 22-23
A. Rozstrzygnij, czy cytowany traktat był formą realizacji doktryny merkantylizmu. Swoją odpowiedź uzasadnij.
B. Jakie ograniczenie cytowany traktat nakładał na państwa, które go zawarły?
C. Na podstawie wiedzy pozaźródłowej napisz, interesy których państw mógł on naruszać w największym stopniu.