Dodaj tę stronę do ulubionych i odwiedzaj ją częściej!!!

 

Akt konfederacji tyszowieckiej, 29 grudnia 1655 r.

Niech się nie dziwuje, ani tego nikt nie będzie rozu­mienia, aby cny naród polski za łagodnemi wiarołomnego pana uwiódłszy się obietnicami, wolnemi głosami sobie obra­nego, miałkiedy odstąpić pana. Prawda to, że oba stany, tak J.K.M., jako też i stan rycerski oraz adversa [przeciwności]ucisnęła fortuna i do tak ścisłych przywiodła terminów, że za nastąpieniem ze wszech stron wojsk nieprzyjacielskich na zgubę Rzeczpospolitej sprzysiężonych, J.K.M. za granicę ustąpić, stanowi zaś rycerskiemu i województwom za protektora króla szwedzkiego przyznać przyszło, któremu według pism i obligów naszych, wiary dotrzymać już by należało.

Ale kiedy uważamy, jako bez wszelakiej do wojny przyczyny, mimo pakta przez ś.p. króla Władysława w Sztumdorfie z królestwem szwedzkiem zawarte, na Rzeczypospolitą nastąpił, więc i lubo od wojska i od wszystkich niemal województw jest już za protektora przyznany, którym wszelką ochronę i religii św. katolickiej in toto [w całości]konserwacyją obiecawszy, przeciwnym sposobem, w tak prędkim czasie wszystko intervertere et convellere [interweniować i podważać]ta obrusa protekcyja poczęła i tenże król szwedzki państwa koronne wojskom swoim pustoszyć, miasta i dwory szlacheckie rabować i wniwecz pozwala obracać (…)

Z tych tedy wszystkich przyczyn i z wrodzonej narodowi polskiemu należytej przeciw panom swoim cnoty i wiary zabjegając dalszemu ojczyzny zniszczeniu, pomienionego króla szwedzkiego za protektora mieć nie możemy i (…) z wszystkimi temi, którzy by mu quocumque modo adhaerere [czepiać się jakoś] chcieli, pro hostibus patriae [za wroga naszego kraju deklarujemy (…).

A jeśliby resipiscere [żałować] nie chcieli, i przeciwko jemu, jako przeciwko nieprzyjacielowi kościoła bożego i ojczyzny naszej, także i przeciwko adherentom [stronnikom] jego, za wiarę świętą katolicką, za kościoły Pańskie, za tak wielkie krzywdy Rzpltej i szkody, za prawa, swobody i wolności nasze, wszyscy invicem [wzajemnie], tak wojsko, nie referując się na niedochodzenie zasług (…), jako też i stan szlachecki - na żadne prawa przeszłych czasów jakimkolwiek sposobem. otrzymane, spólnie i nierozerwalnie trybem wojennym postę­pować deklarujemy i na wojnie statecznie trwać, dokąd ojczyzny nie uspokoimy, submitujemy [oferujemy] się i wiążemy i wszyscy invicem [wzajemnie]sobie poprzysięgamy. (…) A iż w takiem zamieszaniu Rzpltej niektórzy ex civibus patriae [obywatele naszego kraju]są dotąd ex partibus [z części]króla szwedzkiego i przy nim zostają, tedy tym

wszystkim ex certis rationibus [z pewnych powodów] amnestyją puścić, jako synom ojczyzny, bratersko obiecujemy, aby tylko (…) do tego związku naszego obrony Rzpltej przybyli, i wespół z tego dziedzicznego chwały bożej państwa, i swobód ojczystych bronili. (…) A nad to wszystko, prawem przekonanym i locum standi [miejsca postoju] nie mającym, i osobom wszystkim niższego stanu niż szlachecki, etiam extraneis [nawet dla obcych], nie tylko bene merendi in Republicam [dobrze zasłużonym w Republice] plac otwieramy, ale też okazyją ofiarujemy i ukazujemy przystęp do szlacheckich pre­rogatyw, ktoby jedno według możności swej w tej usłudze Rzpitej i związku naszym zostawał i przysługiwał się. (…)

Historia Polski nowożytnej. Wybór tekstów źródłowych, cz. I, wybór tekstów i opracowanie Stefania Ochmann i Krystyn Matwijowski, Wrocław 1980, str. 204-205

 

A. Na podstawie wiedzy pozaźródłowej przedstaw genezę konfederacji tyszowieckiej.

B. Przedstaw cele konfederacji tyszowieckiej.

C. Wyjaśnij, w jaki sposób konfederaci starali się  zachęcić do przystępowania do niej ludzi różnych stanów i grup społecznych.