W obronie władztwa nad Bałtykiem 1571 r.
(…) Lecz co się tego Narewskiego portu dotycze, dawaliśmy to i wam i Cesarzowi J.M. nie jeden raz tak przez was jako i przez insze posły i listy nasze znać, a nie tylko Cesarzowi J.M., ale i temu istemu Królowi Duńskiemu, i inszym panom a Królom Chrześcijańskim, iż my przestrzegając w tej mierze tak naszych jako na potem i drugich ziem a państw chrześciańskich bezpieczności, nie możemy żadną miarą dopuścić tego żeglowania, ale iż go bronić chcemy wedle możności naszej na tym morzu, gdzie się brzegi nasze ściągają. Za którem opowiadaniem naszem, acz już każdy, któryby tam do tego Narewskiego portu jechać się ważył, a o jaką szkodę przez sługi nasze przyszedł nikogo innego jeno sam siebie winować nie może; (…).
A tak przełożycie i te wszystkie krzywdy a doległości nasze od tego Króla (duńskiego) przed cesarzem J.M. okazując J.C.M. i niewinność i nieskwapliwość naszą do żadnej rzeczy, któraby słusznie Chrześcijaństwo zamieszać mogła. (…)
Co się Narwy dotycze, dla której samej wszystka ta burda między nami i Królem Duńskim urosła, niechajby to J.C.M. mimo insze rzeczy, któreśmy po te czasy do uszu J.C.M. w tej mierze donosili (…) u siebie uważył, iż tem żeglowaniem do Narwy tak się nie tylko zbogacił, ale prawie wzmocnił do tych czasów Moskiewski, iż temu morzu naszemu Balthico silen być bardzo już poczyna, tak iż mając rzemieślniki, jako już ma z Anglii, z Francyji i z inąd, buduje gwałtowne triremes (okręty o trzech rzędach wioseł), które na przyszłą wojnę na to morze nasze puścić i wyprawić chce, z wielką mocą. Tak, iż snadnie każdy obaczyć może, gdzieby się przytem ostać miał, jakoby wszystkim tym tu stronom, tym samym, groźny i silny być mógł. Albo gdzieby więc pod czyją inszą moc przyszedł, jakoż i Tatarzyn niepomału go temi czasy nawątlił i Turek jeśli o kim inszym, tedy o nim bardzo myśli, jakoby to każdemu temu nieprzyjacielowi krzyża świętego, wielka pogoda i wielka opportunitas (sposobność) się otworzyła, ku zniewoleniu i wyniszczeniu i opanowaniu tych stron wszystkich, gdzieby tego portu Narewskiego tak gotowego dostał. (…)
List Zygmunta Augusta do biskupa Adama Konarskiego i Łukasaa Podoskiego posłów polskich na dworze cesarskim, Warszawa 26 IX 1571 r.
Za: Irena Kaniewska, Historia Polski 1506-1648. Wybór tekstów źródłowych, Kraków 1987200
A. Określ, jaki to rodzaj źródła historycznego.
B. Wyjaśnij przyczyny zwalczania przez Polskę tzw. żeglugi narewskiej.
C. Na podstawie źródła oraz wiedzy pozaźródłowej wyjaśnij, dlaczego doszło do sporu z Danią, o którym w liście pisze król.