Pokój nysztadzki i przyjęcie przez Piotra I tytułu imperatora Wszechrosji
Dnia 22 października, jako w dniu uroczystości z okazji zawarcia pokoju, jego cesarska wysokość raczył być obecny w katedralnej cerkwi Przenajświętszej Trójcy, gdzie, po odprawieniu liturgicznych modłów, odczytano wpierw traktat zawarty z jego wysokością królem szwedzkim i z koroną szwedzką, potwierdzający pokój wieczysty. Następnie odczytane zostało z ambony kazanie arcybiskupa pskowskiego, w którym wymieniono obszernie wszystkie chwalebne czyny jego wysokości, z wszelkimi dobrodziejstwami, jakie w czasie całego swego panowania, a szczególnie w czasie tej wojny, wyświadczył swemu państwu i poddanym, wobec czego imię OJCA OJCZYZNY, CESARZA I WIELKIEGO godnie mu przystoi. Po skończeniu kazania przystąpił do cesarskiej wysokości cały senat, a kanclerz pan hrabia Gołowkin, w imieniu senatu i wszystkich urzędów państwowych wygłosił do jego wysokości następującą mowę.
„Najjaśniejszy, najpotężniejszy nasz monarcho, najmiłościwszy nasz samowładco.
Dzięki sławnym i walecznym czynom wojskowym i politycznym waszej cesarskiej wysokości, dzięki jedynie waszej niestrudzonej pracy i kierownictwu, my, wasi wierni poddani, zostaliśmy z mroku niewiedzy wprowadzeni na arenę sławy całego świata, i, tak powiedziawszy, z niebytu w byt i do społeczności narodów politycznych włączeni, co jest wiadome nie tylko nam, lecz i całemu światu. I wobec tego, jak my, w słabości swej, możemy wyrazić słowa wdzięczności za to wszystko i za obecne uzyskanie tak sławnego i korzystnego dla waszego państwa pokoju wieczystego z koroną szwedzką, pokoju będącego owocem pracy rąk waszych. Nie znając waszej wysokości, nie umiejąc w pochwałach takich dobrze wysłowić się, nie odważamy się je tutaj rozpowszechniać. Abyśmy jednak nie na próżno tutaj na hańbę przed całym światem przybyli, ośmielamy się, my, senat, przez waszą wysokość ustanowiony, najpokorniej błagać w imieniu poddanych wszystkich, stopni całego narodu wszechrosyjskiego państwa waszej wysokości, abyście na znak naszego skromnego uznania za tyle nam i całej naszej ojczyźnie dobrodziejstw udzielonych, przyjąć od nas zechcieli tytuły OJCA OJCZYZNY, PIOTRA WIELKIEGO, imperatora wszechrosyjskiego, z których tytuł imperatora najchwalebniejszym waszej wysokości poprzednikom, od czasów najsławniejszego imperatora rzymskiego Maksymiliana, już od kilkuset lat jest nadawany, a obecnie nadaje się wielu potężnym władcom; a imię wielkiego za wielkie wasze czyny i wedle waszego dostojeństwa już wielu i w drukowanych pismach używa; co zaś dotyczy imienia OJCA OJCZYZNY, to my, chociaż nie jesteśmy godni tak wielkiego ojca, darowanego nam dzięki łasce boskiej, ośmielamy się go dodać za przykładem starożytnych greckich i rzymskich synklitów, które monarchom swoim wsławionym sławnymi dziełami i łaskawością tytuł ten nadawali. (…) WIWAT, WIWAT, WIWAT, PIOTR WIELKI, OJCIEC OJCZYZNY, IMPERATOR WSZECHROSYJSKI!”
Za: Historia nowożytna 1648-1789. Wybór tekstów, oprac. Kazimierz Piwarski, Warszawa 1954, str. 119-122
A. Na podstawie wiedzy pozaźródłowej wyjaśnij znaczenie pokoju nysztadzkiego.
B. Wyjaśnij, dlaczego połączono przyjęcie przez Piotra I tytułu imperatora z ogłoszeniem traktatu nysztadzkiego.
C. Z czyjej inicjatywy, w świetle cytowanego źródła, nadano Piotrowi I tytuł imperatora?