Zniesienie poddaństwa w Czechach – patent Józefa II z 1 XI 1781 r.

Odtąd ma być w Czechach całkowicie zniesione poddaństwo, zamiast którego zaprowadzi się podległość, z następującymi przepisami prawnymi:

1. Każdemu poddanemu wolno zawrzeć małżeństwo, jedynie na podstawie poprzedniego zawiadomienia i bezpłatnej karty meldunkowej, a także

2. Każdemu poddanemu wolno z uwzględnieniem przepisów powiatowego systemu werbunkowego odejść od swoich chlebodawców i osiąść gdzie indziej w obrębie kraju, lub szukać służby (…)

3. Poddani mogą się podług własnej woli uczyć rzemiosła czy sztuki i bez świadectw wyzwolenia, wychodzących już zresztą z użycia, oddawać się pracy zarobkowej, gdzie im się nadarzy.

4. Poddani nie są w przyszłości obowiązani do pełnienia posług we dworach (…)

5. Wszystkie inne na gruntach poddanych ciążące robocizny i świadczenia w naturze i pieniądzach, do których poddani pozostają zobowiązani po zniesieniu poddaństwa, ustanowiły patenty urbarialne: poza tymi postanowieniami niczego więcej od poddanych żądać nie wolno. Jednakowoż także po zniesieniu poddaństwa są oni zobowiązani do posłuszeństwa względem swych władz, a to na mocy istniejących praw.

Za: Andrzej Link-Lenczewski, Wojciech Magdziarz, Andrzej Sowa, Historia powszechna 1648-1789. Wybór tekstów źródłowych, Kraków 1976, str. 158-159

A. Na podstawie wiedzy pozaźródłowej wyjaśnij, czym było poddaństwo.

B. Na podstawie tekstu źródłowego wymień kluczowe zmiany w prawnym położeniu chłopów.

C. Rozstrzygnij, czy patent Józefa II z 1781 r. sprzyjał czy hamował rozwój gospodarki kapitalistycznej.