Wyklęcie i złożenie z tronu Henryka IV przez Grzegorza VII na synodzie w Rzymie 14 - 22 lutego 1076 roku

Piotrze święty, książę Apostołów, nachyl uszu Twoich i wysłuchaj mnie sługę Twe­go, któregoś od dzieciństwa karmił i do dnia dzisiejszego ochronił od rąk ludzi niego­dziwych, którzy mnie za wierność ku Tobie znienawidzili i nienawidzą.

Tyś mi świadkiem i Pani moja Matka Boża i Paweł święty, Brat Twój między wszy­stkimi Świętymi, że Twój święty Kościół rzymski mnie wbrew mej woli do swoich rządów zaciągnął i nie zamyślałem łupiestwa uprawiać na Twej stolicy, a wolałem ra­czej życie moje skończyć na obczyźnie, niźli dla sławy świata świeckim sposobem przy­właszczyć sobie Twoje miejsce.

I dlatego na Twojej łasce, nie na moich zasługach opieram wiarą, że Tobie podobało się i podoba, aby lud chrześcijański Twej pieczy powierzony, był mi posłuszny. W szczególno­ści jest mi powierzona w Twoim zastępstwie i z Łaski Twej od Boga dana moc związywania i rozwiązywania w Niebie i na ziemi. Wsparty tym zaufaniem, za cześć i w obronie Kościoła Twego, w imieniu Wszechmogącego Boga Ojca i Syna i Ducha świętego, mocą Twej wła­dzy i powagi, zabraniam królowi Henrykowi, synowi cesarza Henryka, występującemu z niesłychaną zuchwałością przeciw Twemu Kościołowi, sprawowania rządów w całym króle­stwie niemieckim i we Włoszech, a wszystkich chrześcijan zwalniam z więzów przysięgi, którą mu złożyli lub złożą, zakazując komukolwiek służyć jako królowi.

Godzi się bowiem, by ten, kto cześć Kościoła Twego usiłuje umniejszyć, sam po­stradał godność, jaką zdaje się posiadać.

A ponieważ wzgardził posłuszeństwem chrześcijanina i do Boga, którego porzucił, nie wrócił, obcując z wyklętymi, popełniając wiele zdrożności, lekceważąc sobie moje upomnienia dla dobra jego – Tyś świadkiem – wydane, a wreszcie odłączając się od Kościoła Twego dla wprowadzenia doń rozłamu, przeto nakładam na niego w Twoim zastępstwie pęta klątwy.

Za: Anna Paner, Jan Iluk, Na tabliczce, papirusie i pergaminie. Źródła historyczne dla uczniów szkół średnich. Starożytność, średniowiecze, Koszalin 1997, str. 214

A. W jaki sposób Grzegorz VII przedstawia swój status?

B. Wyjaśnij, na czym Grzegorz VII opiera swoje prawo do stosowania klątwy oraz w jaki sposób uzasadnia zastosowanie jej wobec Henryka IV.

C. Przedstaw konsekwencje nałożenia klątwy na Henryka IV.