Dodaj tę stronę do ulubionych i odwiedzaj ją częściej!!!

 

 

Wielka Karta Wolności Jana bez Ziemi z 1215 roku

 (...) Nadaliśmy również wszystkim wolnym ludziom królestwa naszego w imieniu naszym i dziedziców naszych wieczyście wszystkie poniżej spisane wolności, jakie mają przysługiwać im, ich dziedzicom z naszej strony i od naszych dziedziców (...).

12. Żadne „tarczowe” lub „pomocne” nie będzie nałożone na królestwo nasze inaczej jak tylko za (zgodą) wspólnej rady królestwa naszego z wyjątkiem opłat na wykupienie osoby naszej (z niewoli), z okazji pasowania syna naszego pierworodnego na rycerza i wydania za mąż córki naszej pierworodnej raz jeden tylko; a i w tych wypadkach „pomocne” to nie ma przewyższać uzasadnionej wysokości (...)

20. Wolny człowiek będzie karany grzywną pieniężną za małe przestępstwo, odpowiednio do stopnia przestępstwa; a za wielkie przestępstwo zostanie ukarany grzywną stosownie do jego wielkości bez naruszenia mienia niezbędnego do utrzymania; a kupiec tymże samym sposobem (zostanie ukarany) bez naruszenia jego towarów; a włościanin tak samo będzie ukarany bez naruszenia jego inwentarza rolnego, jeżeli zdani będą na naszą łaskę; ale żadna z tych kar nie znajdzie zastosowania inaczej jak tylko na podstawie przysięgi uczciwych ludzi z sąsiedztwa (...)

39. Żaden wolny człowiek nie ma być pojmany ani uwięziony, albo wyrzucony z posiadłości albo proskrybowany, ani wygnany lub innym sposobem pognębiony (...) jak tylko na podstawie legalnego wyroku równych jemu, albo na podstawie prawa ziemskiego (...)

61. (...) Mianowicie baronowie wybiorą wedle swej woli 25 baronów z królestwa, którzy będą obowiązani wszystkimi swoimi siłami przestrzegać, pilnować i nakazywać przestrzeganie tego pokoju i wolności, jakie im przyznaliśmy i zatwierdziliśmy niniejszym dokumentem; a to w ten sposób, że jeżeli my lub sędzia nasz, lub bajlifowie nasi, lub którykolwiek ze sług naszych w czymkolwiek dopuściliby się wykroczenia względem kogokolwiek, lub też przekroczyli który bądź z artykułów pokoju i zabezpieczenia, a wykroczenie ujawnione zostało czterem spośród owych 25 baronów, to ci czterej baronowie mają stawić się przed nami, lub też - jeślibyśmy byli poza królestwem - przed sędzią naszym, przedstawiając nam wykroczenie i mają żądać, abyśmy wykroczenie owo bez zwłoki naprawili. A gdybyśmy tego wykroczenia nie naprawili, lub sędzia nasz w razie naszej nieobecności w królestwie nie naprawił w terminie 40 dni, (...) to pomienieni czterej baronowie przedstawią sprawę ową reszcie owych 25 baronów, a ci wraz z ogółem (ludności) całej ziemi wszelkimi sposobami będą nas powściągać i uciążać, jakimi tylko będą mogli, mianowicie przez zabór grodów i ziem, posiadłości i innymi sposobami wedle możności, aż (wykroczenie) zostanie naprawione wedle ich zdania, z zastrzeżeniem bezpieczeństwa osoby naszej i królowej naszej i dzieci naszych; a gdy (sprawa) zostanie naprawiona, mają być posłuszni, jak przedtem. (...) A jeżeli który z 25 baronów umrze lub wyjedzie z kraju, lub inna jakaś zaskoczy go przeszkoda, przez co by wyżej wspomniane (sprawy) nie mogły być wykonane, to pozostali spośród owych 25 baronów mają wybrać innego w jego miejsce, wedle swego uznania, który w podobny sposób będzie zaprzysiężony jak inni. We wszystkich zaś sprawach, jakie się powierza do wykonania owym 25 baronom, jeżeli przypadkiem wszyscy 25 byli obecni i między sobą w jakiejkolwiek sprawie się nie zgadzali, albo też, jeżeliby niektórzy z nich wezwani, nie chcieli lub nie mogli być obecni, (w takim razie) należy uważać za ważne i trwałe to, co większość tych którzy byli obecni zarządzi lub nakaże, tak jakby wszyscy 25 na to się zgodzili (...).

Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 10:  Powstanie państw scentralizowanych i rozwój dążeń narodowych w XIII-XV wieku, oprac. Z. Dąbrowska, Warszawa 1959, str. 3-4

 

Zadania:

1. Jakie zmiany wprowadzała Wielka Karta Wolności w zakresie zobowiązań ekonomiczne wobec monarchy?

2. Jakie zasady wprowadzał cytowany dokument w zakresie wymierzania kar?

3. Opisz procedurę wyboru rady 25 baronów i ich kompetencje.

4. Przeczytaj ponownie zaznaczony fragment i skomentuj go.

5. W jaki sposób rada baronów podejmowała decyzje.