Platon, Prawa

Wprowadzona zostanie obiegowa moneta ze względu na konieczność codziennej wymiany, nie­zbędnie potrzebna rzemieślnikom oraz wszystkim, którzy za usługi i świadczenia muszą najemnym, niewolnikom i osiedleńcom uiszczać zapłatę. Toteż postanawiamy, że znajdować się będzie w obie­gu moneta posiadająca wartość wewnątrz kraju, ale nie posiadająca jej poza jego granicami. Co się zaś tyczy wspólnego greckiego pieniądza, to państwo ze względu na wyprawy wojenne oraz wyjaz­dy za granicę, gdy wysyła na przykład postów albo wyprawia kogoś w jakiejś oficjalnej misji, będzie musiało mieć do rozporządzenia grecką monetę. Prywatny człowiek, gdy jest zmuszony wyjechać za granicę, będzie mógł jechać, jeżeli otrzyma od władz pozwolenie wyjazdu; po powrocie wpłaci obcą walutę, która pozostała mu z podróży, do skarbu państwa, otrzymując w zamian równoważną sumę w przeliczeniu na walutę miejscową. Jeżeli zaś wyjdzie na jaw, że tego nie uczynił, zatrzyma­ne pieniądze zostaną skonfiskowane na rzecz państwa, a ten, kto by wiedział, że ktoś zatrzymał je sobie, i zataił sprawę, ściągnie na siebie na równi z tym, kto nie wpłacił pieniędzy, przekleństwo i hań­bę i ukarany zostanie grzywną nie mniejszej wysokości, niż wynosiła wartość przywiezionej obcej mo­nety. […] Cła nie będzie u nas w państwie płacić nikt przy wywożeniu ani sprowadzaniu towarów.

Cyt. za: L. Winniczuk, Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1983.

A. Na podstawie wiedzy pozaźódłowej napisz, czy projekt Platona został wprowadzony w życie.

B. Wyjaśnij, w jakim celu państwo miałoby ustanowić przedstawione w źródle prawa.

C. Przedstaw zalety i wady przedstawionego projektu.