Ustawa Walentyniana z 445 roku
„Nie radząc się kapłana miasta Rzymu uzurpował sobie lekkomyślnie prawo ordynowania biskupów, wcale mu nie przysługujące. Jednych więc bezzasadnie usuwał, innych zaś wyświęcał w sposób niewłaściwy, wbrew woli obywateli miast. A ponieważ ci nie chcieli przyjmować nowych biskupów, skoro nie brali udziału w ich wyborze, Hilary zebrał zbrojną gromadę i nieprzyjacielskim obyczajem oblegał mury albo też wdzierał się szturmem; tak wprowadził orężem na stolice łagodności tych, co mieli pokój głosić! Kiedy więc dopuszczano się takich występków przeciw majestatowi Imperium i przeciw szacunkowi należnemu stolicy apostolskiej, mąż pobożny, papież stolicy, wydał odpowiednie zarządzenia i wszczęto śledztwo. Zapadł wyrok i na Hilarego, i na tych, których on niewłaściwie ordynował. Wyrok ten ważny był w Galii także bez sankcji cesarza. Czegóż bowiem nie wolno w stosunku do Kościoła autorytetowi tak wielkiego kapłana? Nasze więc rozkazy mają tylko to na celu, aby w przyszłości nie wolno ani Hilaremu (zwać go nadal biskupem zezwala wyłącznie ludzka łagodność papieża), ani też komukolwiek innemu ingerować zbrojnie w sprawy Kościoła lub sprzeciwiać się poleceniom arcykapłana rzymskiego. Takie bowiem poczynania gwałcą ufność i poważanie należne naszemu Imperium” (…)
„Nie wolno biskupom galijskim, ani też w innych prowincjach czynić niczego wbrew dawnym obyczajom bez potwierdzenia ze strony męża czcigodnego, papieża miasta wiecznego. A to, co ustanowił lub ustanowi autorytet stolicy apostolskiej, niech będzie dla nich i dla wszystkich prawem. Jeśli zaś któryś z biskupów powołany przed sąd arcybiskupa rzymskiego zlekceważy sobie obowiązek stawienia się, zmusi go do tego namiestnik danej prowincji.”
Cesarstwo rzymskie. Wybór tekstów do ćwiczeń z historii starożytnej, oprac. L. Owczarek, Kielce 1986, str. 173-174
1. Wymień najważniejsze przewinienia, których dopuścił się Hilary.
2. Wyjaśnij, na czym polegało znaczenie cytowanej ustawy.
3. Wyjaśnij, w czym przejawiała się hierarchiczność Kościoła katolickiego.