Fragmenty z programu paryskiego Polskiej Partii Socjalistycznej
(...) Nowe formy ekonomicznego bytu stwarzają nowe potrzeby, wysuwają naprzód nowe warstwy i wskazują narodowi całemu na nowego przyszłego wodza jego życia politycznego. (...)
By nowe szeregi Polski rewolucyjnej, by polska partia socjalistyczna mogła rychło zebrać siły narodowe i poprowadzić je do zwycięstwa, musi ona być świadoma swych celów i swych dróg. (...)
Jako samodzielna partia robotnicza, opierając się na zbiorowej akcji mas pracujących, dobijać się będzie:
A. pod względem politycznym
Samodzielnej rzeczypospolitej demokratycznej, opartej na zasadach następujących:
1) bezpośrednie, powszechne i tajne głosowanie; prawodawstwo ludowe, pojmowane zarówno jako sankcja, jak i inicjatywa;
2) całkowite równouprawnienie narodowości, wchodzących w skład rzeczypospolitej na zasadzie dobrowolnej federacji; (...)
B. pod względem ekonomicznym
I. Prawodawstwa pracy:
1) ośmiogodzinny dzień roboczy, stała 36-godzinna przerwa co tydzień;
2) minimum płacy robotniczej;
3) równa płaca dla kobiet i mężczyzn przy równej pracy; (. . .)
7) zabezpieczenie państwowe w razie wypadków, braku pracy, choroby i starości; (...)
II. Stopniowego uspołecznienia ziemi, narzędzi produkcji i środków komunikacji. (...)
Teksty źródłowe do nauki historii w szkole. Kierunki polityczne w społeczeństwie polskim w końcu XIX wieku, opracowała Irena Pietrzak-Pawłowska, Warszawa 1961, nr 44, s. 20 i n.
1. Na podstawie wiedzy pozaźródłowej przedstaw okoliczności powstania cytowanego programu politycznego.
2. Wyjaśnij znaczenie przedstawionych w programie PPS celów politycznych.
3. Jakie warstwy społeczne reprezentowała Polska Partia Socjalistyczna
4. Na podstawie wiedzy pozaźródłowej wyjaśnij, na czym polega „uspołecznienie ziemi, narzędzi produkcji i środków produkcji”