Fragmenty ze sprawozdania redakcji „Sprawy Robotniczej”, organu Socjal-Demokracji Królestwa Polskiego, złożonego na kongresie II Międzynarodówki w 1893 r.
(...) Ruch robotniczy w Królestwie Polskim stopniowo stał się najważniejszym zjawiskiem naszego życia społecznego. Pozbawiona wszelkich tradycji historycznych, burżuazja nasza tonie zupełnie w pogoni za zyskiem i za misę soczewicy – ochrony swych interesów naturalnych przez rząd, wyrzeka się cynicznie wszelkich aspiracji politycznych. Rynek zbytu w Rosji, która pozwala jej realizować nadwartość, wyduszoną z robotnika polskiego, sprawił, że ta burżuazja stała się wierną podporą „tronu i ołtarza”; jako potęga polityczna nie istnieje ona. (...)
Program odbudowania niezależnego państwa polskiego, nie licząc się z rzeczywistością, nie może wywołać też akcji politycznej, która by odpowiadała potrzebom proletariatu. Wspólny program polityczny minimalnych żądań klasy robotniczej w trzech dzielnicach polskich jest dziś praktycznie niemożliwym, skoro jedna z tych dzielnic posiada względną swobodę polityczną z powszechnym prawem wyborczym, druga posiada pewne nikłe prawa polityczne i musi dopiero wywalczyć powszechne prawo wyborcze, trzecia zaś zgoła jest przytłoczona jarzmem absolutyzmu (...) Przyjąć więc ten program jako polityczny, to znaczyłoby wyrzec się wszelkiej w ogóle działalności politycznej. Lecz klasa robotnicza musi dziś być czynną politycznie, pozyskać ją zaś można tylko dla realnych żądań, dla żądań, które już dziś stwarzają walkę w imię rzeczywistych, możliwych do osiągnięcia i doniosłych potrzeb. Taką opartą na stosunkach realnych polityczną akcją jest dziś w Galicji walka wspólna z proletariatem Austrii o powszechne prawo wyborcze. Dla proletariatu Księstwa Poznańskiego i Śląska politycznym programem jest współdziałanie z niemiecką partią socjaldemokratyczną. Dla proletariatu w zaborze rosyjskim akcja polityczna jest wskazana w haśle, odpowiadającym jego warunkom bytu, wspólnym całemu proletariatowi w państwie rosyjskim – obalenie absolutyzmu. Ten program wynika zarówno z potrzeb codziennej walki ekonomicznej proletariatu, jak również z jego socjalistycznych dążeń w ogóle. (...)
Socjal-Demokracja Królestwa Polskiego i Litwy. Materiały i dokumenty 1893–1904, opracował B. Szmidt, Moskwa 1934, s. 15 i n.
Na podstawie wiedzy pozaźródłowej wyjaśnij, czym była II Międzynarodówka.
Przedstaw zaprezentowaną przez autorów sprawozdania ocenę postawy politycznej polskiej burżuazji.
Przedstaw stosunek autorów sprawozdania do problemu walki o niepodległość Polski.
Jakie cele autorzy sprawozdania wyznaczyli robotnikom polskim z poszczególnych zaborów.