Nauka w szkole realnej według Antona Denikina

We Włocławskiej szkole realnej, gdzie uczyłem się (1882-1889), sprawa wyglądała tak: Religii katolickiej ksiądz zobowiązany był uczyć Polaków w rosyjskim języku; polski język stał się przedmiotem nieobowiązkowym, egzaminu z niego nie przeprowadzano, i wykładany był również w języku rosyjskim. A nauczycielem był Niemiec Kinel, po rosyjsku mówiący z dużym naciskiem. W murach szkoły, w szkolnym ogrodzie, a także na uczniowskich kwaterach surowo zabronione było mówić po polsku, i winnych przyłapanych na tym karano. Petersburg podkręcał strunę. [...] Trzeba powiedzieć, że wszystkie te surowe zakazy stawały się martwą literą. Ksiądz na lekcjach rzucał dla pokazu tylko kilka rosyjskich fraz, uczniowie nigdy nie mówili między sobą po rosyjsku, i tylko dokładny Niemiec Kinel bezskutecznie rosyjskimi słowami ukazywał piękność polskiego języka.

Za: Wysocki Piotr, Szkolne lata Antona Denikina, „Mówią Wieki” 2/2021, str. 42

A. Przestaw politykę narodowościową caratu wobec ludności Królestwa Polskiego.

B. Oceń skuteczność polityki rusyfikacyjnej caratu w Królestwie Polskim.