Krwawa niedziela w Petersburgu w 1905 r.

Ściśle tajne

Dziś, około godziny 10 rano, za rogatką Narwską, w dzielnicach Wyborskiej i Petersburskiej, a także na Wasilewskim Ostrowie, koło budynku Zgromadzenia Robotników Fabrycznych, poczęli się zbierać robotnicy w celu – jak to ogłosił o. Georgij Gapon – pójścia na plac Zamkowy dla wręczenia cesarzowi petycji. Gdy w dzielnicy Narwskiej zebrało się kilka tysięcy ludzi, duchowny Gapon odprawił nabożeństwo i wraz z tłumem, mając na czele chorągwie i ikony, wzięte siłą ze znajdującej się w pobliżu dzielnicy Narwskiej kaplicy, a także portrety Ich Wysokości, ruszył ku Narwskiej bramie, gdzie pochód został zatrzymany przez wojsko. Trzeba zaznaczyć, że o. Gapon, sformowawszy pochód, natychmiast się ukrył. Nie zwracając uwagi na perswazje prystawa Znaczkowskiego ani też na ataki kawalerii, tłum nie rozchodził się, ale parł naprzód. Znajdujące się u bramy Narwskiej dwie roty otworzyły ogień krótkimi seriami, przy czym – sądząc na podstawie fragmentarycznych wiadomości – padło na miejscu 10 zabitych i około 20 rannych. W liczbie poszkodowanych znajdują się chorążowie i robotnicy niosący portrety Ich Wysokości. Prócz tego ucierpieli od tych strzałów: pomocnik prystawa, porucznik Żołtkiewicz i jeden z rewirowych, asystujący tłumowi. Po tym tłum rozbiegł się.

Nieco później ruszyli w stronę Troickiego mostu robotnicy zebrani w dzielnicy Petersburskiej i Wyborskiej, w liczbie około 4000 ludzi; z nimi był także o. Gapon. Przed Troickim mostem oddano do tłumu salwę, po której dostawiono do Pietropawłowskiego szpitala 5 zabitych, 10 ciężko i 40 lekko rannych. Tłum rozbiegł się.

Raport naczelnika petersburskiego oddziału Ochrany, Kremienieckiego do dyrektora Departamentu policji w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych

Za: Wiek XIX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, opracowali Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław Bogusław Lenard, Warszawa 1998, str. 342-343

A. Określ rodzaj źródła oraz oceń wiarygodność autora.

B. Wyjaśnij, jaką rolę w wydarzeniach 5 I 1905 r. w Petersburgu odegrał o. Georgij Gapon.

C. Jaki charakter manifestacji starali się nadać jej uczestnicy? Odpowiedź uzasadnij, powołując się na informacje z cytowanego źródła.

D. Oceń postawę wojska.