Dwa programy ruchu narodowego w Indiach
Proklamacja sipajów.
Niech będzie wiadomym wszystkim muzułmanom i Hindusom, mieszkańcom Indii, że rządzenie swoim krajem jest jednym z największych dobrodziejstw zesłanych nam z Niebios. Nie będą tyrani i ciemięzcy rządzili nami (...) Zjednoczmy się do wspólnej obrony życia, dobra, religii, a przepędzimy Anglików. Niech wszyscy Hindusi i muzułmanie, w miarę sił, okazują sobie wzajemną pomoc. Kto stary, niech modli się za zwycięstwo. Kto stary a bogaty – niech ofiaruje pieniądze na świętą wojnę. Kto z zdrów i młody – niech wstępuje do wojska. My walczymy nie za interesy ziemskich korzyści, lecz za naszą wiarę. Duży i mały – wszyscy równi w świętej wojnie.
Program ruchu indyjskiego z 1915 r.
Czego chcą Indie? Chcą tego wszystkiego, czego może żądać dla siebie każdy naród, Być wolnym w Indiach, jak Anglik jest wolny w Anglii. Być rządzonym przez swych własnych mężów stanu, swobodnie wybranych przez siebie, tworzyć i likwidować ministerstwa według swej woli. Nosić broń, mieć własną armię, własną marynarkę, własnych ochotników. Nakładać własne podatki, sporządzać własne budżety; wychowywać własny naród, nawadniać swoje własne ziemie; wydobywać własne rudy, bić własną monetę; być suwerennym narodem we własnych granicach, posiadającym najwyższą władzę Imperialnej Korony i wysyłającym swoich synów do Imperialnej Rady, Nie ma tutaj nic takiego, do czego każdy człowiek nie może dążyć w swoim własnym kraju, czego musiałby się wyrzec Hindus.
Teksty źródłowe do nauki historii w szkole. Ruchy wyzwoleńcze w krajach Azji (1850–1914), opracowali W. Michowicz i R. Sławiński, Warszawa 1960, nr 37, str. 4 i 22
1. Na podstawie wiedzy pozaźródłowej wyjaśnij, kim byli sipajowie.
2. Na podstawie źródła i wiedzy pozaźródłowej wyjaśnij, dlaczego sipajowie tak mocno podkreślali konieczność współpracy Hindusów i muzułmanów.
3. Wymień najważniejsze, wspomniane w źródle wskaźniki suwerenności państwa.