Odezwa Koła Polskiego w Sejmie Pruskim do ludności polskiej byłego zaboru pruskiego (Poznań, 15 listopada 1918 r.)

Polacy!

Wojna dobiega końca. Ginie świat stary, rodzi się nowy. Ze zgliszcz i pożarów powstaje nowy ustrój ludzkości, związek na­rodów, a filarami jego wolność narodów, swoboda obywatelska i sprawiedliwość społeczna. Wybiła i dla nas Polaków godzina wyzwolenia. Powstaje Polska niepodległa zjednoczona, z wolnym przystępem do morza, którą zagwarantować ma kongres pokojo­wy. Teraz zadaniem naszym wznieść gmach naszego państwa. Hasłem naszym dzisiaj: Jedna wola, jeden czyn!

Twórzmy państwo swoje. O wewnętrznym urządzeniu jego stanowić będzie wolny Sejm, obrany na podstawie demokratycz­nego prawa wyborczego. Zgodna w tej sprawie ludność polska naszej dzielnicy powierzyła kołom poselskim kierownictwo spraw narodowych i politycznych. Zyskaliśmy jej zaufanie i nadal na nie zasługiwać pragniemy. Wołamy do Was: Porzućmy na chwilę wszelkie poglądy rozbieżne, zdobądźmy się na wielki czyn, stwórzmy silny rząd, za którym stanie naród cały. Zginął pod cio­sami miecza sprawiedliwości system pruski, wróg ludzkości. Pa­trzymy na niebywały przewrót stosunków politycznych i społecznych w Niemczech. Pod jego wpływem powitają wszędzie Rady Żołnierzy i Robotników. Ponieważ w naszej dzielnicy zadaniem jest utrzymanie ładu i porządku i wyżywienie ludności, wzywa­my lud polski, aby w tych granicach wszędzie z Radami Żołnie­rzy i Robotników współdziałał, zapewniając sobie przynależny wpływ. O zagadnieniach narodowo-politycznych te nowe twory przesądzać nie mogą.

Doniosłość chwili wymaga skupienia wszystkich sił narodo­wych i podziału brzemienia odpowiedzialności na koła najszersze. Przyszła Polska Ludowa będzie i z ludem tylko stać może. Dla­tego powstają za zgodą naszą Rady Ludowe zogniskowane w Na­czelnej Radzie Ludowej. Ich rozkazów każdy Polak bezwzględnie słuchać powinien.

Niech żyje niepodległa, zjednoczona Polska Ludowa!

Koło Polskie w Sejmie Pruskim

„Kurier Poznański”, nr 263 z 15 XI 1918 r.

Za: Powstanie wielkopolskie 1918-1919. Wybór źródeł, wybór i opracowanie Antoni Czubiński i Bogusław Polak, Poznań 1983, str. 54-55

A. Na podstawie źródła oraz wiedzy pozaźródłowej wyjaśnij, kim byli autorzy cytowanej odezwy i z czego wynikało ich upoważnienie do wypowiadania się w imieniu społeczeństwa polskiego zaboru pruskiego.

B. Określ stosunek autorów odezwy do Rad Żołnierzy i Robotników.

C. Wyjaśnij, w jaki sposób autorzy cytowanej odezwy zamierzali tworzyć władze polskie na ziemiach zaboru pruskiego.