Przemówienie radiowe Józefa Cyrankiewicza
[...] nie trzeba ukrywać faktu, że zbrodniczy prowokatorzy wykorzystali istniejące bezsprzecznie bolączki i niezadowolenie w niektórych zakładach pracy z powodu trudności ekonomicznych […].
Nie przeszkodziło to prowokatorom w zorganizowaniu w czwartek demonstracji, którą od dawna przygotowywali także przy pomocy przyjezdnych organizatorów. [...] albowiem chodziło o to, aby […] miasto Międzynarodowych Targów i w okresie Targów – uczynić terenem zamieszek. [...] zamierzenia wichrzycieli spaliły na panewce w momencie, gdy zostało to rozeznane przez olbrzymią większość klasy robotniczej, która odcięta się i odstąpiła od następnej fazy demonstracji, od ponurych popisów agentów i prowokatorów, występujących z bronią w ręku i atakujących gmachy publiczne, […] Krew przelana […] obciążyła wrogie Polsce ośrodki imperialistyczne i reakcyjne podziemie, które są bezpośrednimi sprawcami zajść.
[...] Każdy prowokator czy szaleniec, który odważy się podnieść rękę przeciw władzy ludowej, niech będzie pewny, że mu tę rękę władza ludowa odrąbie w interesie klasy robotniczej, w interesie chłopstwa pracującego i inteligencji, w interesie walki o podnoszenie stopy życiowej ludności, w interesie dalszej demokratyzacji naszego życia, w interesie naszej Ojczyzny.
Za: Wiek XX w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk i S. B. Lenard, Warszawa 1998, s. 398-399.
A. Napisz, jaką funkcję pełnił Józef Cyrankiewicz w czasie wygłaszania cytowanego przemówienia.
B. Podaj miesiąc i rok oraz miasto, w którym doszło do wydarzeń opisanych w tekście źródłowym.
C. Wyjaśnij, jaki charakter Józef Cyrankiewicz nadał opisywanym wydarzeniom.
D. Kogo Józef Cyrankiewicz obciążył odpowiedzialnością za wydarzenia opisane w przemówieniu?