Vo Nguyen Giap: Początek wojny narodowowyzwoleńczej w Wietnamie

(…) We wrześniu 1945 roku francuskie wojska kolonialne, uzbrojone przez Anglików i rychło wzmocnione francuskim korpusem ekspedycyjnym  pod dowództwem gen. Leclerka, uderzyły na Sajgon, korzystając z bezpośredniego wsparcia armii brytyjskiej. Ludność Nam Bo [Wietnam południowy] stanęła do walki. Po bohaterskich walkach ulicznych w Sajgonie i większych miastach, słabe siły zbrojne zmuszone były wraz z władzą ludową wycofać się na wieś. Nieomal wszystkie miasta i ważniejsze szlaki komunikacyjne na obszarze Nam Bo oraz południowej części Trung Bo [środkowy Wietnam] przeszły stopniowo w ręce przeciwnika.

Koloniści sądzili, że w niedługim czasie zdobędą Nam Bo. Gen. Leclerc oświadczył, że w ciągu 10 tygodni opanuje Wietnam i spacyfikuje kraj. Wypadki potoczyły się jednak zgoła inaczej. Mając poparcie całego kraju ludność zamieszkała na południu kontynuowała walkę. W Nam Bo wieś rozpoczęła walkę partyzancką, która stale przybierała na sile, bazy partyzantów pomnażały się i rosły; władza ludowa na przestrzeni dziewięciu lat walki umocniła się i przetrwała aż do chwili przywrócenia pokoju.

Zdając sobie sprawę, ze inwazja na Nam Bo była tylko pierwszą fazą agresywnego planu imperialistów francuskich, partia przygotowała cały naród do długotrwałej walki. Dla skupienia całości sił, patia obrała dalekowzroczną politykę, która polegała na: zjednoczeniu wszystkich tych, których można było zjednoczyć, unieszkodliwieniu tych osób, które należało wyeliminować, rozszerzeniu zjednoczonego Frontu Narodowego we Front Jedności Narodowej Wietnamu. Partia przygotowała ponadto naród do jak najszybszego przeprowadzenia powszechnych wyborów do pierwszego Zgromadzenia Narodowego Demokratycznej Republiki Wietnamu, które uchwaliłoby konstytucję i wybrało rząd ruchu oporu, reprezentujący wiele ugrupowań, nie wyłączając wietnamskich kuomintangowców. W tym okresie unikaliśmy wszelkich starć z wojskami Czang Kaj-szeka.

Francuski korpus ekspedycyjny badał w tym czasie możliwości powrotu do Wietnamu Północnego, przy użyciu siły. Możliwości takich oczywiście nie było, bowiem przebywające tam wojska nasze były silniejsze od wojsk znajdujących się na południu. Ze swej strony rząd wietnamski starał się jednak za wszelką cenę zachować pokój, niezbędny do skonsolidowania świeżo powstałej władzy ludowej i odbudowy kraju  zniszczonego w ciągu długich lat wojny. W tych warunkach doszło do negocjacji pomiędzy rządem ludowym a kolonistami francuskimi, co doprowadziło do podpisania w dniu 6 marca 1946 roku układu wstępnego. Zgodnie z tym układem ograniczone kontyngenty wojsk francuskich miały prawo  do stacjonowania w określonych miejscowościach południowego Wietnamu, by wspólnie z armią wietnamską luzować wojska Czang Kaj-szeka. W zamian za to rząd francuski uznał Wietnam za państwo niepodległe o własnym rządzie, własnym zgromadzeniu narodowym, własnej armii i własnych finansach i zobowiązał się przy tym do wycofania w ciągu pięciu lat swoich wojsk z Wietnamu. Status polityczny dla Nam Bo miało określić referendum.

(…)

W listopadzie1946 r. sytuacja uległa pogorszeniu. Kolonialiści zaatakowali Hajfong; kolonialiści masakrowali ludność cywilną, zajmowali niektóre urzędy administracji państwowej, ultymatywnie żądali rozbrojenia naszych oddziałów samoobrony i pozbawienia ich prawa utrzymania porządku w mieście. W końcu przez nieustające prowokacje doprowadzili do wybuchu konfliktu zbrojnego.

19 grudnia ruch oporu ogarnął cały kraj. Następnego dnia prezydent Ho Chi Minh w imieniu partii i rządu wezwał naród do powstania przeciw wrogowi, godzącemu w niepodległość kraju, do walki aż do ostatniej kropli kriwi i do całkowitego wyzwolenia z niewoli (…)

Za: Wybór tekstów źródłowych do historii powszechnej po II wojnie światowej. T. 1. 1945-1955, wybór i opracowanie A. Basak i T. Marczak, Wrocław 1989, str. 147-150

1. Na podstawie wiedzy pozaźródłowej przedstaw genezę wydarzeń opisanych w źródle.

2. Wyjaśnij, dlaczego nowopowstały rząd wietnamski i Francuzi zdecydowali się na rokowania.

3. Przedstaw kluczowe warunki zawartego porozumienia.

4. Wyjaśnij, kim byli wspomniani w tekście Czang Kaj-szek i Ho Chi Minh.

5. Wyjaśnij, jak doszło do wznowienia walk w Wietnamie w świetle cytowanego źródła.