Republika Nowogrodzka - średniowieczne państwo ruskie ze stolicą w Nowogrodzie Wielkim, wyodrębnione z Rusi Kijowskiej w 1136 r. i istniejące do roku 1478 r.; pod względem ustrojowym Republika Nowogrodzka stanowiła swoistą formę demokracji feudalnej, w której formalnie najwyższym organem władzy był wiec, czyli zgromadzenie całej wolnej ludności miejskiej i wiejskiej, ale faktyczne rządy spoczywały w rękach bojarskiej rady panów, kupców i wyższego duchowieństwa, a rola księcia ograniczała się do sprawowania dowództwa nad wojskiem;  w 1478 r. Republika Nowogrodzka została wcielona do państwa moskiewskiego, mimo zawartego w 1470 r. przez jej władze traktatu z Kazimierzem IV Jagiellończykiem, który miał ją zabezpieczyć przed ekspansją moskiewską.