Dodaj tę stronę do ulubionych i odwiedzaj ją częściej!!!

 

 

Pierwsi ludzie

Początki człowieka, mimo systematycznych badań, w dalszym ciągu są niejasne. Czas pojawiania się kolejnych form ludzkich jest bardzo przybliżony i, na skutek nowych odkryć, nieustannie korygowany. 

Około 10-6 mln lat temu pojawiły się na kontynencie afrykańskim pierwsze istoty człekokształtne zwane australopitekami. Odznaczały się postawą wyprostowaną i osiągały 150 cm wzrostu przy jednocześnie niewielkiej pojemności mózgu (ok. 450-600 cm3). 

Kolejną formą ewolucyjną, wykształconą około  2 milionów lat temu, był homo habilis, czyli „człowiek uzdolniony”. Objętość jego mózgu nie była imponująca – wynosiła zaledwie 560-700 cm3, ale za to wyraźne zmiany anatomiczne w budowie dłoni zwiększyły jego zdolności manualne.

Około 600 000 lat temu następuje wykształcenie się kolejnego gatunku, zwanego pitekantropem (naukowa nazwa to Homo erectusczłowiek wyprostowany). Od australopiteków różnił się  przede wszystkim budową czaszki, której pojemność wynosiła  już ok. 900-1200 cm3.  Czaszka jednak w dalszym ciągu była słabo wysklepiona, czoło płaskie i pochylone ku tyłowi głowy. Wyróżniały go także silnie rozwinięte wały nadoczodołowe i bardzo masywna żuchwa.

„Człowiek wyprostowany” był praprzodkiem gatunku homo sapiens – „człowieka rozumnego”, który żył współcześnie z neandertalczykiem. Neandertalczyk uprawiał myślistwo i zbieractwo. Znał ogień i potrafił go rozniecać. Zapewne chronił się też przed zimnem skórami. Praktykował już obrzędowy pochówek zmarłych, a niektórzy uczeni utrzymują, że posługiwał się mową.

Pod koniec ostatniego zlodowacenia pojawił się homo sapiens sapiens – „człowiek rozumny właściwy”. Cechuje go silne wysklepienie czaszki i zanik łuków nadoczodołowych, a dolną szczękę ma wyposażoną w charakterystyczny podbródek. Pojemność jego mózgu osiągnęła 1490- 1500 cm3. Dysponuje już w pełni wykształconą mową.

Paleolit

Najstarszą epoką w dziejach ludzkości jest paleolit, czyli starsza epoka kamienia, nazywana również epoką kamienia łupanego. Obejmuje ona okres od  czasów, kiedy człowiek zaczął produkować narzędzia, czyli od ok. 4-4,5 mln lat temu, do około XI tysiąclecia p.n.e.

Pierwszymi twórcami narzędzi były australopiteki. Wytwarzali oni prymitywne otoczaki i pięściaki, posługiwali się również drewnianymi dzidami. Człowiek neandertalski poszerzył swoje możliwości dzięki opanowaniu umiejętności niecenia ognia. Powiększył również asortyment wyspecjalizowanych narzędzi i broni: pojawiły się kamienne ostrza, noże i zgrzebła, krzemienne groty i miotacze do dzid. Nauczył się również wytwarzać narzędzia kościane i rogowe.

Człowiek rozumny do tego dorobku dorzucił jeszcze pod koniec paleolitu harpun i łuk.

Paleolit to epoka gospodarki przyswajalnej. Podstawą utrzymania niewielkich – 20-30 osobowych grup koczowników było łowiectwo i zbieractwo. Pierwotnie polowano na zwierzynę małą, a w miarę postępu na duże sztuki z wykorzystaniem nagonki.

Paleolit to także początek kultury duchowej, o czym świadczy pojawienie się pierwszych objawów sztuki w postaci płaskorzeźb  i malowideł naskalnych oraz ozdób na narzędziach. Formą życia duchowego był kult bogini matki.

Rewolucja neolityczna

Neolit to ostatnia faza epoki kamienia. Trwał mniej więcej od IX do III tysiąclecia  p.n.e. Od nazwy nowej techniki obróbki kamienia nazywany jest również epoką kamienia gładzonego. Umiejętność wiercenia otworów w kamieniu pozwoliła na wytwarzanie narzędzi dotychczas nieznanych.

W życiu człowieka zaszły tak radykalne zmiany, że dla ich podkreślenia ich rangi  zaczęto je nazywać rewolucją neolityczną. Najważniejsze zmiany dotyczyły zmiany trybu życia – człowiek po raz pierwszy odszedł od gospodarki przyswajalnej do gospodarki wytwórczej. Jej podstawą było udomowienie dziko rosnących  zbóż oraz kilku gatunków zwierząt. W rejonach, w których umiejętność uprawiania ziemi była najbardziej rozpowszechniona, człowiek porzucił koczowniczy tryb życia i stał się osiadłym rolnikiem uprawiającym pszenicę, proso, jęczmień, groch, soczewicę i żyto i hodowcą owiec, kóz, bydła i świń.

Kolejnym rewolucyjnym wydarzeniem było wynalezienie i rozpowszechnienie ceramiki.  Jej rozwój związany był z odkryciem plastycznej glinki ceramicznej, która twardniała pod wpływem temperatury. Naczynia pierwotnie wyrabiano ręcznie i suszono na słońcu.  Później skonstruowano specjalne piece do wypalania ręcznie formowanych naczyń. Do rozwoju garncarstwa przyczyniło się wynalezienie koła garncarskiego. Dopełnieniem tych wszystkich osiągnięć był rozwój tkactwa i kopalnictwa krzemienia.

Wraz z przejściem do gospodarki wytwórczej zaszły ważne zmiany społeczne. Doszło do podziału pracy, polegającego na wyodrębnieniu się spośród dotychczasowych producentów żywności, grupy ludzi utrzymujących się z zajęć pozarolniczych (np. rzemieślnicy, kupcy). Wykształciły się nowe więzi społeczne o charakterze gospodarczym, zastępując stopniowo dawne, bazujące na więzach krwi. Wyodrębniła się również grupa przywódcza, rozpoczynając w ten sposób proces formowania się władzy.

Gospodarka wytwórcza najwcześniej  pojawiła się na obszarach Bliskiego Wschodu w rejonie tak zwanego Żyznego Półksiężyca. Jest to pas ziemi, który rozciąga się łukiem od wschodnich wybrzeży Morza Śródziemnego, wzdłuż Międzyrzecza Eufratu i Tygrysu aż do Zatoki Perskiej. Występowały tu dziko rosnące zboża: pszenica i jęczmień. Warunki klimatyczne występujące w dolinach górskich sprzyjały przejściu od gospodarki przyswajalnej do świadomego rolnictwa. Zagospodarowanie obszarów dolin rzecznych wymagało zdobycia dodatkowych umiejętności i nastąpiło nieco później.

W okresie neolitu pojawiły się monumentalne konstrukcje kamienne zwane megalitami. Wznoszono je z olbrzymich, nieobrobionych bloków kamiennych. Nie miały praktycznego zastosowania, a ich funkcje nie zostały do tej pory ustalone, choć wiele wskazuje na ich związek z kultem Słońca. Budowle megalityczne znane są przede wszystkim z obszarów Europy Zachodniej, gdzie powstawały w okresie od V do I tys. p.n.e. Są świadectwem wysokiego rozwoju cywilizacyjnego.

Megality w Stonehenge w Anglii.

01 stonehenge
01 stonehenge
01. boginii matka
01. boginii matka
01. bron i ozdoby z epoki brazu
01. bron i ozdoby z epoki brazu
01. forma odlewnicza
01. forma odlewnicza
01. malowidla naskalne a
01. malowidla naskalne a
01. narzedzia z epoki kamienia kladzonego
01. narzedzia z epoki kamienia kladzonego
01. narzedzia z epoki neolitu
01. narzedzia z epoki neolitu
01. narzedzia z epoki neolitu2
01. narzedzia z epoki neolitu2
01. rekonstrukcja wnetrza domu w catalhoyuk
01. rekonstrukcja wnetrza domu w catalhoyuk
01. tehnika wiercenia otworw
01. tehnika wiercenia otworw