Stronnictwo „białych” w świetle zeznań Karola Majewskiego
Kardynalna różnica od „czerwonych" jest taka: tak nazwani „biali" przypuszczają, że jakikolwiek jest stan obecny Polski prawny, jest faktycznie obowiązujący. Na pewien czas unikać buntu, aby przeprowadzić prace przygotowawcze, mogące dopiero kiedyś dać podstawę do śmielszego zażądania praw zupełnych i ostatecznie narodowych. Więc należy legalizować, długą walkę moralną z napływem obcym toczyć, całą machinę rządową w narodowe ręce zdobyć i dojść do prowincjonalnej zupełnej autonomii każdej części zaborów polskich. Wtedy albo z pomocą jednej z panujących koron, albo bez tej pomocy naród sam będzie mógł chwycić za broń i całość Polski siłą urzeczywistnić.
Ad. pierwszego pytania: To stronnictwo można nazwać przede wszystkim opozycją legalną na dzisiaj, dążącą do panowania jutro w granicach nie przekraczających praw zasadniczych Korony. Mogą nawet się wyznawcy tego stronnictwa nazywać progresistami legalnymi, legalistami umiarkowanymi itp. Że zaś zmuszają rządy obecne do ciągłych coraz szerszych reform, zwać się tedy mogą reformistami. (…)
Ad. 2. Główne zasady działania: utrzymywać element szlachecki jako jeden wspólny narodowy w całej Polsce, na czele całej pracy narodowej, podeprzeć go siłami elementu narodowego polskiego miastowego, tudzież wybitniejszych z Żydostwa. Zorganizować to wszystko w zastęp jednolity, który by na zasadzie opiekuńczego posłuszeństwa resztę narodu i masy jego prowadził za sobą. Wszystko, co rządy dają brać, eksploatować z pożytkiem dla narodowości i żądać coraz więcej, grożąc w każdej chwili tymże rządom, że bez pomocy tego stronnictwa tylko anarchia i panowanie czerwonych znaleźć się może. Tym sposobem Kongresówkę i zachodnie prowincje doprowadzić do jednakowych urządzeń admini
Zeznania Karola Majewskiego w czasie śledztwa
Za: Polska w latach 1795-1864. Wybór tekstów źródłowych do nauczania historii, wybór i opracowanie Izabella Rusinowa, Warszawa 1986, str. 128-140
A. Przedstaw charakterystykę organizacji „białycg"
B. Wyjaśnij, jakie zadania wyznaczyli sobie „biali" na najbliższe lata.
C. Opisz bazę społeczną organizacji „białych"