Sejmiki i sejm walny według opisu Hieronima Lippomano
Sejmy dla dwóch przyczyn zgromadzać się zwykły, raz dla narady w sprawach Rzeczypospolitej, po wtóre dla sądów. I to są publiczne sejmy, nazwane powszechnie zjazdami królestwa (…). Szlachta była przedstawiana na sejmach przez swych deputatów, czyli tak zwanych posłów ziemskich, z każdego województwa i ziemi (...). Przed każdym sejmem król naznacza prowincjonalne sejmiki, na które się szlachta w pewnym dniu i na oznaczone miejsce zgromadza. (…) Następnie obiera swoich posłów na sejm, dając im albo szczególne instrukcje, albo ogólne pełnomocnictwo działania, tak jak powszechne dobro Rzeczypospolitej wskazywać będzie. Liczba posłów z każdego województwa nie jest jednostajna, lecz zastosowana do liczby ziem w tymże województwie. (…)
Po królu pierwsze miejsce zajmuje senat, do którego należy dwóch arcybiskupów, książę pruski, wszyscy biskupi w liczbie trzynastu, trzydzieści dwóch wojewodów, 33 kasztelanów większych, 43 mniejszych i 10 senatorskiego urzędu urzędników, tj. 4 marszałków, 2 koronnych a 2 litewskich, wielki kanclerz i pod-kanclerzy, koronny i litewski, 2 podskarbich, koronny i litewski, ogółem 133 senatorów, którzy zebrani w większej lub mniejszej izbie radzą wspólnie z królem o sprawach publicznych. W senacie zasiadają także sekretarze koronni i litewscy, którzy równie jak kasztelani i wojewodowie, wchodząc do senatu, wykonywują królowi przysięgę wierności. Arcybiskup gnieźnieński siedzi po prawej stronie króla, będąc w czasie bezkrólewia jakby namiestnikiem królewskim, zwołuje sejmy, mianuje, namaszcza i koronuje nowego króla. (…)
Hieronim Lippomano, Relacja o Polsce z r. 1575
Za: Artur Bardach i Stanisław Herbst, Kultura polska w źródłach i opracowaniach, Warszawa 1961, str. 222-225
A. Przedstaw tryb wyboru i zasady działania posłów ziemskich na sejm walny.
B. Scharakteryzuje skład izby senatorskiej.
C. Wyjaśnij, na czym polegała szczególna pozycja arcybiskupa nieźnieńskiego.