Konstytucja II Rzeszy Niemieckiej z 16 kwietnia 1871 r.

II. Ustawodawstwo Rzeszy

Art. 2 W granicach terytorium Związku władzę ustawodawczą wykonuje Rzesza zgodnie z zasadami wyrażonymi w niniejszej konstytucji i z tym zastrzeżeniem, że ustawy Rzeszy mają pierwszeństwo przed ustawami krajo­wymi. (…)

Art. 3. Dla całych Niemiec istnieje jeden wspólny indygenat, skutkiem czego podwładni (poddani, obywatele) jednego państwa należącego do Związku uznawani są w każdym innym państwie Związku za krajowców i uprawnieni do zamieszkania na stałe, do działalności gospodarczej, do zajmowania urzędów publicznych, do nabywania własności ziemskiej, do uzyskania miejscowego obywatelstwa, do korzystania ze wszystkich innych praw obywatelskich na tych samych warunkach i w równy sposób co tubylcy, także w zakresie dochodzenia
praw i ochrony prawnej.

(…)

Art. 4. Nadzorowi ze strony Rzeszy i jej ustawodawstwu podlegają nastę­pujące sprawy:

1) postanowienia dotyczące swobodnego poruszania się, przynależności państwowej i osiedlania się, prawa obywatelstwa, paszportów i nadzoru poli­cyjnego nad obcymi, uprawiania zawodu, ubezpieczeń, o ile sprawy nie zostały już uregulowane w art. 3 niniejszej Konstytucji, w Bawarii jednak z wyłączeniem spraw przynależności państwowej i osiedlania się, podobnie też sprawy kolo­nizacji i emigracji do krajów pozaniemieckich;

2) ustawodawstwo dotyczące ceł i handlu oraz podatków przeznaczonych na cele Rzeszy;

3) ustanowienie systemu miar, wag i monet oraz ustalenie zasad emisji pieniędzy papierowych z pokryciem i bez pokrycia;

4) ogólne postanowienia w sprawach banków;

5) patenty na wynalazki;

6) ochrona własności umysłowej;

7) organizacja wspólnej ochrony handlu niemieckiego za granicą, żeglugi niemieckiej i jej flagi na morzu oraz ustanowienie wspólnej reprezentacji konsularnej, utrzymywanej przez Rzeszę;

8) kolejnictwo, jednakże w Bawarii z zastrzeżeniem postanowień art. 26, budowa dróg lądowych i wodnych w interesie obrony kraju i ogólnej komu­nikacji;

9) ruch statków na drogach wodnych należących wspólnie do kilku państw, utrzymanie tych dróg, jak również cła rzeczne i inne cła wodne;

10) poczta, telegraf, jednakże w Bawarii i Wirtembergii tylko w zgodzie z postanowieniami zawartymi w art. 52;

11) postanowienia wzajemnej egzekucji wyroków w sprawach cywilnych, a przede wszystkim załatwienie rekwizycji;

12) postanowienia o uwierzytelnianiu dokumentów publicznych;

13) wspólne ustawodawstwo w zakresie prawa obligacyjnego, karnego, handlowego, wekslowego oraz postępowania sądowego;

14) sprawy sił zbrojnych Rzeszy i marynarki wojennej;

15) zarządzenia policji lekarskiej i weterynaryjnej;

16) postanowienia w sprawach prasy i zrzeszeń;

(…)

Za: Powszechna historia państwa i prawa. Wybór tekstów źródłowych, wyboru dokonali Marian Józef Ptak i Marek Kinstler, Wrocław1996, str. 195-196

A. Na podstawie artykułu 3. cytowanej konstytucji przedstaw zasadę stosowania prawa krajowego i prawa Rzeszy.

B. Scharakteryzuj sytuację prawną obywatela określonego kraju wchodzącego w skład Rzeszy na terytorium innego kraju Rzeszy.

C. Scharakteryzuj zakres spraw, który został wyjęty spod kompetencji władz krajowych.